Bilans płynów u osoby dorosłej

Pomiar bilansu wodnego człowieka jest kluczowym elementem zrozumienia, jak nasze ciało funkcjonuje i jak możemy utrzymać je w zdrowiu. Woda jest podstawowym składnikiem naszego organizmu, stanowi około 60% masy ciała dorosłej osoby. Właściwe zarządzanie bilansem wodnym jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania wszystkich procesów fizjologicznych, od regulacji temperatury ciała po transport składników odżywczych i usuwanie toksyn. 

Zacznijmy od zrozumienia, czym właściwie jest bilans wodny. Bilans wodny to różnica pomiędzy ilością wody, którą spożywamy, a ilością, którą tracimy. Spożycie wody może pochodzić z różnych źródeł: woda pitna, napoje, ale także żywność, która zawiera wodę. Tracimy wodę głównie przez mocz, pot, ale także przez oddychanie i kał. Aby utrzymać równowagę, ilość spożywanej wody powinna być równa ilości traconej. Kiedy ta równowaga jest zaburzona, możemy doświadczać odwodnienia lub nadmiernego nawodnienia, z których oba mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia.

Przykładem może być osoba, która intensywnie ćwiczy w gorący dzień. Podczas treningu traci dużo wody poprzez pot, co może prowadzić do odwodnienia, jeśli nie uzupełni straconych płynów. W takiej sytuacji ważne jest, aby pić wodę nie tylko po, ale również przed i w trakcie wysiłku fizycznego, aby utrzymać odpowiedni poziom nawodnienia.

Z drugiej strony, nadmierne spożycie wody, zwłaszcza w krótkim czasie, może prowadzić do hiponatremii, czyli niebezpiecznie niskiego poziomu sodu we krwi. Jest to stan, który może wystąpić u sportowców biegających w maratonach, którzy piją duże ilości wody bez uzupełniania elektrolitów. W takich przypadkach ważne jest nie tylko nawodnienie, ale również spożycie napojów izotonicznych, które pomagają utrzymać równowagę elektrolitową.

Pomiar bilansu wodnego może być prosty i kompleksowy. Prosta metoda polega na monitorowaniu spożycia płynów i ich wydalania. Można to zrobić, notując ile wody pijemy i jak często oddajemy mocz. Obserwacja koloru moczu jest również pomocna - jasny kolor oznacza dobre nawodnienie, podczas gdy ciemny może wskazywać na odwodnienie. Bardziej zaawansowane metody obejmują pomiar masy ciała przed i po aktywności fizycznej, co pozwala na dokładniejsze określenie ilości utraconej wody.

Dla bardziej zaawansowanych użytkowników, istnieją również urządzenia i aplikacje mobilne, które mogą pomóc w monitorowaniu bilansu wodnego. Niektóre smartwatche i opaski fitness mogą śledzić tętno i poziom aktywności, co w połączeniu z danymi o spożyciu płynów, może dostarczyć szczegółowych informacji na temat stanu nawodnienia organizmu. 

Ważne jest, aby pamiętać, że zapotrzebowanie na wodę może się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, poziom aktywności fizycznej, dieta, a nawet klimat, w którym żyjemy. Na przykład, osoby starsze mogą mieć zmniejszone uczucie pragnienia, co zwiększa ryzyko odwodnienia. Dlatego ważne jest, aby regularnie przypominać sobie o piciu wody, nawet jeśli nie czujemy pragnienia.

Również dieta bogata w sól, białka lub błonnik może zwiększyć zapotrzebowanie na wodę, ponieważ te składniki odżywcze wymagają większej ilości wody do prawidłowego przetworzenia przez organizm. Natomiast osoby mieszkające w suchym lub gorącym klimacie mogą potrzebować więcej wody, aby zrekompensować większe straty przez pot.

Algorytm prowadzenia bilansu wodnego 

Zabieg polegający na pomiarze i ocenie objętości płynów przyjmowanych i wydalanych przez ustrój w ciągu 24 godzin.
Cel: 
ocena gospodarki wodnej organizmu
Przygotowanie pacjenta: 
Poinformowanie chorego o tym, że:

• każdą porcję wypitych płynów powinien zgłaszać (w warunkach szpitalnych) lub dokładnie zapisywać (w warunkach domowych),
• każdą porcję moczu należy zbierać w oznaczonym słoju,
• należy zgłaszać (zapisywać) takie dolegliwości, jak: biegunka, wymioty, pocenie się.

Przygotowanie zestawu:

Przybory i sprzęt

• miareczkowany słój z pokrywą oznaczony imieniem i nazwiskiem pacjenta,
• karta bilansu płynów,

Sposób wykonania

1.     Przygotuj naczynie do pomiaru moczu.

2.     Przez 24 godziny należy odnotowywać (zgłaszać) każdą ilość oddanego moczu i każdą ilość przyjętych płynów. Pierwszą porcję rannego moczu, np. o godz. 7:00, należy oddać do ubikacji, a każdą następną do godz. 7:00 dnia następnego wliczać do bilansu.

3.     W przypadku założonego cewnika do pęcherza moczowego, przy zlewaniu moczu bądź wymianie worka należy wpierw odczytać i spisać ilość wydalonego moczu.

4.     Po 24 godz. należy zsumować ilość wszystkich płynów podanych i wydalonych przez pacjenta.

5.     Od sumy płynów podanych należy odjąć sumę płynów wydalonych i otrzymany wynik wpisać na kartę bilansu płynów.

Obowiązujące zasady

• dokładne odnotowywanie każdej porcji podanych płynów i wydalonego moczu,
• obserwowanie pacjenta, czy nie występuje, np. nadmierne pocenie się, biegunka, wymioty – należy odnotować te stany
• rzetelna edukacja pacjenta prowadzącego samodzielnie bilans w warunkach domowych.
• sprawdzenie, czy chory zrozumiał przekazane informacje.

 

Dobowy bilans płynów  u dorosłej osoby

Pobór płynów (w ml)                                        
Pokarmy płynne 1000-1500 ml
Pokarmy stałe 700 ml
Woda oksydacyjna 300 ml   (wytwarza się podczas spalania egzogennych i endogennych tłuszczów, węglowodanów i białek)                             
Suma : 2000-2500ml

Straty płynów (w ml)
Nerki 1000-1500 ml
Skóra i płuca (parowanie niewyczuwalne) 900ml
Przewód pokarmowy ze stolcem 100ml
Suma :2000-2500ml


Osoby gorączkujące mają większe straty wody średnio o 0,5-1 litr /dobę .dlatego też łatwiej u nich dochodzi do odwodnienia .

Do straty płynów doliczamy też :

• wymioty , 
• ilość treści odciągniętej przez sondę 
• ilość treści z drenów redona  
• biegunkę .

Najkorzystniej dla osoby chorej jest gdy bilans płynów będzie zbliżony do zera. 
Do odwodnienia najczęściej dochodzi u osób starszych i małych dzieci -bilans płynów jest w takim wypadku ujemny ,czyli podaż nie wyrównuje strat.
Przewodnienie- czyli bilans dodatni- też nie jest zjawiskiem korzystnym ,gdyż obciąża serce i układ oddechowy.