ROLA
OPIEKUNA MEDYCZNEGO W
ZASPOKAJANIU POTRZEB
BIOPSYCHOSPOŁECZNYCH
W celu sprawowania
pełnej i kompetentnej opieki nad zdrowiem człowieka konieczna jest możliwie
szeroka wiedza na temat czynników warunkujących utrzymanie zdrowia i życia jednostki.
Warunkiem zdrowia jest zachowanie równowagi między środowiskiem wewnętrznym
organizmu a światem zewnętrznym. Zdolność do utrzymania stałości środowiska
wewnętrznego nosi miano homeostazy. Natomiast przystosowanie do warunków
zewnętrznych określone jest w naukach biologicznych jako adaptacja.
W celu utrzymania i
zachowania życia biologicznego człowiek musi spełniać pewne, wspólne wszystkim
organizmom żywym, funkcje biologiczne. Natomiast ze względu na specyficzne dla
niego, wysoce rozwinięte życie psychiczne musi zaspokajać również wiele potrzeb
psychospołecznych.
Do potrzeb biologicznych zalicza się :
1)
Potrzeba stałej wymiany gazowej
2)
Potrzeba utrzymania odżywiania i utrzymania
stałego poziomu płynów
3)
Potrzeba wydalania
4)
Potrzeba ruchu
5)
Potrzeba wypoczynku i stałej temperatury
ciała
6)
Potrzeba czystości
1)
Potrzeba stałej wymiany gazowej
Pod pojęciem wymiany gazowej rozumiemy
proces, w którym każdy żywy organizm pobiera z powietrza tlen, a oddaje
dwutlenek węgla. Tę wymianę gazów pomiędzy organizmem a otaczającym go
środowiskiem nazywamy oddychaniem. W zapewnieniu pacjentowi tej że potrzeby
rolą Opiekuna Medycznego, jest pomóc choremu poprzez dotlenienie pomieszczenia
w którym pacjent przebywa, jeżeli pacjent nie jest w stanie sam się poruszać należy często zmieniać pozycję
ułożenia ciała, potrzeba jest też dużo ruchu aby tlen mógł dostać się do
wszystkich tkanek ciała pacjenta w których odbywa się proces utleniania
2) Potrzeba odżywiania i utrzymania stałego
poziomu płynów
Wszelkie procesy życiowe człowieka zależne są
od energii, która powstaje w wyniku zachodzących z tkankach procesów przemiany
materii. Czynnikiem umożliwiającym przebieg tych procesów jest dostarczenie do
organizmu pożywienia,
Organizm dla zachowania życia potrzebuje,
prócz pokarmów, wody. Jest ona najważniejszym związkiem chemicznym, wchodzącym
w skład organizmu ludzkiego. Wszelkie reakcje chemiczne, między innymi proces utleniania zachodzą w organizmie
wyłącznie w roztworach wodnych. W
zaspokojeniu tych potrzeb Opiekun Medyczny jest zobowiązany do przygotowania
oraz podania choremu i niesamodzielnemu posiłków o odpowiedniej konsystencji i
temperaturze oraz w zależności od stanu chorego zastosowanie odpowiedniej
diety. Niekiedy nawet podanie posiłków przez zgłębnik lub gastrostomię.
3)
Potrzeba wydalania
Wydalanie
to naturalny proces usuwania z organizmu zbędnych produktów przemiany materii.
Każdy zdrowy organizm w wyniku procesów metabolicznych wytwarza obok składników
przyswajalnych i niezbędnych pewną ilość substancji nieprzyswajalnych i
szkodliwych. Muszą one być wydalone, ponieważ zaleganie ich w organizmie może
prowadzić do zatruć. Substancje zbędne
wydalane są następującymi drogami:
-
przez
nerki, w postaci moczu
-
przez
układ pokarmowy, w postaci kału.
Regularne wydalanie moczu i stolca jest
warunkiem dobrego samopoczucia i zdrowia.
W szpitalach, ośrodkach pomocy społecznej,
zakładach opiekuńczo leczniczych oraz wielu innych ośrodkach bardzo częstym zjawiskiem są
zaburzenia wydalania spowodowane przez leki, brak ruchu, zmiana odżywiania jak
również brak możliwości wypróżnienia spowodowane skrepowaniem pacjenta obłożnie
chorego przed personelem medycznym oraz
przed pozostałymi pacjentami. Do roli Opiekuna jest zapewnienie
pacjentowi w takich ośrodkach trochę
prywatności oraz odpowiednich warunków, jeżeli stan pacjenta na to
pozwala pomóc w zaprowadzeniu do toalety, jeżeli nie to zmiana pampersów jest
tutaj wskazana jak i również jeżeli zachodzi taka potrzeba podanie środków
przeczyszczających ściśle wg. wskazań lekarskich
4) Potrzeba ruchu
Ruch jest przejawem życia każdego organizmu
żywego. Ruch manifestuje się na zewnątrz poprzez zmianę położenia
poszczególnych części ciała w przestrzeni. Do wykonywania ruchów konieczna jest
energia, którą organizm uzyskuje w wyniku procesów metabolicznych.
Ruch zależny jest od trzech układów:
nerwowego, mięśniowego i kostnego.
Potrzeba ruchu u człowieka zależna jest od
wieku oraz od rodzaju wykonywanej pracy.
Naszym działaniem jako Opiekunów Medycznych
jest zapewnienie choremu jak najwięcej takiego ruchu jaki pacjent może
wykonywać, jeżeli nie jest w stanie sam się poruszać pomóc rehabilitantowi w
jego czynnościach przy pacjencie ewentualnie wykonywać ćwiczenia zlecone przez rehabilitanta.
5)
Potrzeba wypoczynku i stałej temperatury ciała
Naturalnym skutkiem wszelkiej pracy jest
zmęczenie, które stanowi fizjologiczny odruch obronny przed całkowitym
wyczerpaniem organizmu. Zmęczenie może być następstwem zarówno nadmiernego
obciążenia układu ruchowego, jak i nerwowego. Organizm człowieka ma pewną
ograniczoną zdolność wydatkowania energii, w związku z czym wymaga określonego
regenerowania sił.
Wypoczynek bierny – polega na
ograniczeniu bądź przerwaniu pracy określonych narządów. Realizuje się go
najczęściej przez sen, który stwarza najdoskonalsze warunki do regeneracji
całego organizmu. Zapotrzebowanie na sen jest cechą indywidualną każdego
organizmu. Człowiek dorosły powinien spać
6-8 godzin w ciągu doby.
Człowiek chory potrzebuje więcej wypoczynku
niż człowiek zdrowy . Żeby zapewnić zdrowy sen i wypoczynek Opiekun Medyczny
powinien zadbać o cieszę, świeże powietrze i odpowiednią temperaturę w
pomieszczeniu w którym pacjent przebywa oraz ułożyć chorego w wygodnej dla
niego pozycji.
Jeżeli stan pacjenta na to pozwala powinien
on mieć również wypoczynek czynny
który również jest potrzebny do dobrego funkcjonowania organizmu i zwalczania
choroby.
Człowiek należy do organizmów stałocieplnych,
tzn. jest w stanie utrzymać względnie stałą temperaturę, prawie niezależnie od
temperatury otoczenia. Ciepło powstaje w wyniku spalania produktów odżywczych
(przemiana materii). Człowiek chory ma zachwiania temperatury ciała i w tej
sytuacji Opiekun Medyczny ma w obowiązku mu pomóc poprzez utrzymania
odpowiedniej temperatury pomieszczenia, jeżeli chory uskarża się że mu zimno
lub gdy ma dreszcze okryć go dodatkowym kocem podać mu termofor lub gdy mu
gorąco przykryć go samą poszwą.
6) Potrzeba czystości
Skóra pełni w
organizmie wiele funkcji, stąd też utrzymanie jej w czystości jest warunkiem
prawidłowego przebiegu procesów. Zaspokojenie p. czystości ma poza aspektem
biologicznym również psychiczny. W przeciwieństwie do pozostałych potrzeb
biologicznych, p. czystości odczuwana jest w sposób bardzo indywidualny i
zróżnicowany. Czynnikami, które ją kształtują są: środowisko społeczne,
wychowanie, krąg kulturowy, tradycja itp. Niezaspokojenie potrzeba czystości
może więc powodować zaburzenia nie tylko w sferze biologicznej, ale i
psychicznej człowieka.
Zanieczyszczenia skóry mogą być pochodzenia
zewnętrznego (pył, kurz, drobnoustroje, insekty) i wewnętrznego (wydzieliny
gruczołów- pot, łój; zrogowaciałe komórki naskórka).
Zanieczyszczenia te nie usuwane
systematycznie, ulegają rozkładowi wytwarzają nieprzyjemny zapach. Zalepiają
pory skóry ograniczając jej funkcję wydalniczą, zmniejszają elastyczność i
odporność.
Zaspokojenie p. czystości skóry jest
realizowane w różnych formach: codzienne mycie całego ciała oraz poszczególnych
jego części w miarę potrzeby (stopień zabrudzenia).
Poza p. czystości skóry, człowiek odczuwa
również p. czystości otoczenia, w którym przebywa, przedmiotów użytkowych,
odzieży, naczyń. Zróżnicowanie potrzeb i tutaj jest dość znaczne. Większość
ludzi ma jednak dość duże wymagania w tym zakresie.
Chorzy ludzie często tych potrzeb nie maja w
tej roli Opiekun Medyczny musi przekonać pacjenta( kę ) do toalety ciała oraz w
zależności od potrzeb albo ja wykonać albo jeżeli pacjent jest na tyle
samodzielny aby te czynności wykonać samemu tylko pomóc mu w niektórych
czynnościach.
POTRZEBY PSYCHOSPOŁECZNE
W
przeciwieństwie do potrzeb biologicznych nie można podać zamkniętego rejestru
potrzeb psychospołecznych, ponieważ ich liczba może być nieskończona, co wynika
z faktu, że kształtują się one w sposób indywidualny w ciągu życia każdej
jednostki.
W procesie kształtowania potrzeb
psychospołecznych bierze udział wiele czynników zewnętrznych: warunki
społeczne, krąg kulturowy, normy etyczne przyjęte w danym środowisku,
wychowanie oraz wewnętrznych: wrodzone dyspozycje psychiczne, temperament,
zainteresowania itd.
Do
najczęściej wymienianych potrzeb w tej grupie zalicza się: potrzebę poczucia
bezpieczeństwa, kontaktów społecznych i uznania i odpowiedzialności za siebie.
Sposoby zaspokajania tych potrzeb są zwyczajami i obyczajami obowiązującymi w
określonych grupach społecznych.
Zaspokojenie potrzeb biologicznych i
psychicznych stwarza człowiekowi możliwości pełnego życia.
Potrzeba poczucia bezpieczeństwa i
stabilizacji
Potrzeba
bezpieczeństwa jest zbliżona do potrzeb biologicznych, ponieważ u podłoża jej
leży instynkt samozachowawczy (mniej lub bardziej świadome unikanie wszystkiego
co może prowadzić do bólu, cierpienia).
Jednym z warunków odczuwania bezpieczeństwa
jest ład i porządek. Wszelkie zakłócenia prowadzą do stanu zagrożenia.
Przyczyny wewnętrzne: pogorszenie stanu zdrowia, podeszły wiek, niemożność
przystosowania się do nowych sytuacji, cechy charakteru i osobowości
(bezradność, niezdecydowanie, chwiejność), lęk przed kompromitacją czy śmiesznością.
Przyczyny zewnętrzne: obce środowisko,
niechęć otoczenia, sytuacje przekraczające możliwości rozwiązania. Człowiek z
natury swej jest istotą społeczną. W
każdej fazie życia wchodzi w określone związki i zależności z innymi ludźmi.
Nie wszystkie stosunki międzyludzkie określone są mianem kontaktów społecznych.
O kontakcie społecznym mówi się wtedy, gdy między osobami, których on dotyczy,
istniej pewna forma więzi psychicznej lub społecznej. Rozumiemy przez to
skierowanie na siebie uwagi, wzajemne zainteresowanie, wymianę myśli, uczuć czy
doświadczeń. Jest to więc świadome oddziaływanie ludzi na siebie. Zaspokajanie
tej potrzeby przejawia się najczęściej we wspólnym działaniu oraz kontaktach
umysłowych i emocjonalnych. Brak kontaktów społecznych jest przez większość
ludzi znacznie boleśniej odczuwany niż ewentualne przykre doznanie, które w
stosunkach między ludźmi mają czasami miejsce.
Potrzeby
intelektualne i estetyczne
Należą tu przede wszystkim potrzeby poznawcze
i uczenia się. W pewnym sensie można do nich zaliczyć również potrzeby w
zakresie kultury i estetyki. Potrzeby poznawcze mają charakter niejako
naturalny. Poznawanie jest bowiem warunkiem koniecznym zaspokajania innych
potrzeb. Dzięki niemu człowiek uczy się przystosowywać do otoczenia. Możliwość
zaspokajania tych potrzeb jest podstawowym warunkiem rozwoju jednostki i
społeczeństwa.
W tej sytuacji musimy być otwarci do
przyjmowania zachowania pacjentów na każdego
z osobna
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz