Zaspakajanie potrzeb biopsychospołecznych chorego przez opiekuna medycznego

ROLA OPIEKUNA  MEDYCZNEGO  W  ZASPOKAJANIU  POTRZEB BIOPSYCHOSPOŁECZNYCH 

W celu sprawowania pełnej i kompetentnej opieki nad zdrowiem człowieka konieczna jest możliwie szeroka wiedza na temat czynników warunkujących utrzymanie zdrowia i życia jednostki. Warunkiem zdrowia jest zachowanie równowagi między środowiskiem wewnętrznym organizmu a światem zewnętrznym. Zdolność do utrzymania stałości środowiska wewnętrznego nosi miano homeostazy. Natomiast przystosowanie do warunków zewnętrznych określone jest w naukach biologicznych jako adaptacja.

W celu utrzymania i zachowania życia biologicznego człowiek musi spełniać pewne, wspólne wszystkim organizmom żywym, funkcje biologiczne. Natomiast ze względu na specyficzne dla niego, wysoce rozwinięte życie psychiczne musi zaspokajać również wiele potrzeb psychospołecznych.

Do potrzeb biologicznych zalicza się :

1)      Potrzeba stałej wymiany gazowej

2)    Potrzeba utrzymania odżywiania i utrzymania stałego poziomu płynów

3)    Potrzeba wydalania

4)    Potrzeba ruchu

5)    Potrzeba wypoczynku i stałej temperatury ciała

6)    Potrzeba czystości         

1)     Potrzeba stałej wymiany gazowej

Pod pojęciem wymiany gazowej rozumiemy proces, w którym każdy żywy organizm pobiera z powietrza tlen, a oddaje dwutlenek węgla. Tę wymianę gazów pomiędzy organizmem a otaczającym go środowiskiem nazywamy oddychaniem. W zapewnieniu pacjentowi tej że potrzeby rolą Opiekuna Medycznego, jest pomóc choremu poprzez dotlenienie pomieszczenia w którym pacjent przebywa, jeżeli pacjent nie jest w stanie sam  się poruszać należy często zmieniać pozycję ułożenia ciała, potrzeba jest też dużo ruchu aby tlen mógł dostać się do wszystkich tkanek ciała pacjenta w których odbywa się proces utleniania

 

2)     Potrzeba odżywiania i utrzymania stałego poziomu płynów

Wszelkie procesy życiowe człowieka zależne są od energii, która powstaje w wyniku zachodzących z tkankach procesów przemiany materii. Czynnikiem umożliwiającym przebieg tych procesów jest dostarczenie do organizmu pożywienia,

Organizm dla zachowania życia potrzebuje, prócz pokarmów, wody. Jest ona najważniejszym związkiem chemicznym, wchodzącym w skład organizmu ludzkiego. Wszelkie reakcje chemiczne, między innymi  proces utleniania zachodzą w organizmie wyłącznie  w roztworach wodnych. W zaspokojeniu tych potrzeb Opiekun Medyczny jest zobowiązany do przygotowania oraz podania choremu i niesamodzielnemu posiłków o odpowiedniej konsystencji i temperaturze oraz w zależności od stanu chorego zastosowanie odpowiedniej diety. Niekiedy nawet podanie posiłków przez zgłębnik lub gastrostomię.

3)    Potrzeba wydalania

         Wydalanie to naturalny proces usuwania z organizmu zbędnych produktów przemiany materii. Każdy zdrowy organizm w wyniku procesów metabolicznych wytwarza obok składników przyswajalnych i niezbędnych pewną ilość substancji nieprzyswajalnych i szkodliwych. Muszą one być wydalone, ponieważ zaleganie ich w organizmie może prowadzić do zatruć.   Substancje zbędne wydalane są następującymi drogami:

-         przez nerki, w postaci moczu

-         przez układ pokarmowy, w postaci kału.

Regularne wydalanie moczu i stolca jest warunkiem dobrego samopoczucia i zdrowia.

W szpitalach, ośrodkach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo leczniczych oraz wielu innych  ośrodkach bardzo częstym zjawiskiem są zaburzenia wydalania spowodowane przez leki, brak ruchu, zmiana odżywiania jak również brak możliwości wypróżnienia spowodowane skrepowaniem pacjenta obłożnie chorego przed personelem medycznym oraz  przed pozostałymi pacjentami. Do roli Opiekuna jest zapewnienie pacjentowi w takich ośrodkach trochę  prywatności oraz odpowiednich warunków, jeżeli stan pacjenta na to pozwala pomóc w zaprowadzeniu do toalety, jeżeli nie to zmiana pampersów jest tutaj wskazana jak i również jeżeli zachodzi taka potrzeba podanie środków przeczyszczających ściśle wg. wskazań lekarskich 

4)    Potrzeba ruchu

Ruch jest przejawem życia każdego organizmu żywego. Ruch manifestuje się na zewnątrz poprzez zmianę położenia poszczególnych części ciała w przestrzeni. Do wykonywania ruchów konieczna jest energia, którą organizm uzyskuje w wyniku procesów metabolicznych.

Ruch zależny jest od trzech układów: nerwowego, mięśniowego i kostnego.

Potrzeba ruchu u człowieka zależna jest od wieku oraz od rodzaju wykonywanej pracy.

Naszym działaniem jako Opiekunów Medycznych jest zapewnienie choremu jak najwięcej takiego ruchu jaki pacjent może wykonywać, jeżeli nie jest w stanie sam się poruszać pomóc rehabilitantowi w jego czynnościach przy pacjencie ewentualnie wykonywać ćwiczenia  zlecone przez rehabilitanta.

5)    Potrzeba wypoczynku i stałej temperatury ciała

Naturalnym skutkiem wszelkiej pracy jest zmęczenie, które stanowi fizjologiczny odruch obronny przed całkowitym wyczerpaniem organizmu. Zmęczenie może być następstwem zarówno nadmiernego obciążenia układu ruchowego, jak i nerwowego. Organizm człowieka ma pewną ograniczoną zdolność wydatkowania energii, w związku z czym wymaga określonego regenerowania sił.

Wypoczynek bierny – polega na ograniczeniu bądź przerwaniu pracy określonych narządów. Realizuje się go najczęściej przez sen, który stwarza najdoskonalsze warunki do regeneracji całego organizmu. Zapotrzebowanie na sen jest cechą indywidualną każdego organizmu. Człowiek dorosły powinien spać  6-8 godzin w ciągu doby.

Człowiek chory potrzebuje więcej wypoczynku niż człowiek zdrowy . Żeby zapewnić zdrowy sen i wypoczynek Opiekun Medyczny powinien zadbać o cieszę, świeże powietrze i odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu w którym pacjent przebywa oraz ułożyć chorego w wygodnej dla niego pozycji.

Jeżeli stan pacjenta na to pozwala powinien on mieć również wypoczynek czynny który również jest potrzebny do dobrego funkcjonowania organizmu i zwalczania choroby.

Człowiek należy do organizmów stałocieplnych, tzn. jest w stanie utrzymać względnie stałą temperaturę, prawie niezależnie od temperatury otoczenia. Ciepło powstaje w wyniku spalania produktów odżywczych (przemiana materii). Człowiek chory ma zachwiania temperatury ciała i w tej sytuacji Opiekun Medyczny ma w obowiązku mu pomóc poprzez utrzymania odpowiedniej temperatury pomieszczenia, jeżeli chory uskarża się że mu zimno lub gdy ma dreszcze okryć go dodatkowym kocem podać mu termofor lub gdy mu gorąco  przykryć go samą poszwą.

6)    Potrzeba czystości

         Skóra pełni w organizmie wiele funkcji, stąd też utrzymanie jej w czystości jest warunkiem prawidłowego przebiegu procesów. Zaspokojenie p. czystości ma poza aspektem biologicznym również psychiczny. W przeciwieństwie do pozostałych potrzeb biologicznych, p. czystości odczuwana jest w sposób bardzo indywidualny i zróżnicowany. Czynnikami, które ją kształtują są: środowisko społeczne, wychowanie, krąg kulturowy, tradycja itp. Niezaspokojenie potrzeba czystości może więc powodować zaburzenia nie tylko w sferze biologicznej, ale i psychicznej człowieka.

Zanieczyszczenia skóry mogą być pochodzenia zewnętrznego (pył, kurz, drobnoustroje, insekty) i wewnętrznego (wydzieliny gruczołów- pot, łój; zrogowaciałe komórki naskórka).

Zanieczyszczenia te nie usuwane systematycznie, ulegają rozkładowi wytwarzają nieprzyjemny zapach. Zalepiają pory skóry ograniczając jej funkcję wydalniczą, zmniejszają elastyczność i odporność.

Zaspokojenie p. czystości skóry jest realizowane w różnych formach: codzienne mycie całego ciała oraz poszczególnych jego części w miarę potrzeby (stopień zabrudzenia).

Poza p. czystości skóry, człowiek odczuwa również p. czystości otoczenia, w którym przebywa, przedmiotów użytkowych, odzieży, naczyń. Zróżnicowanie potrzeb i tutaj jest dość znaczne. Większość ludzi ma jednak dość duże wymagania w tym zakresie.

Chorzy ludzie często tych potrzeb nie maja w tej roli Opiekun Medyczny musi przekonać pacjenta( kę ) do toalety ciała oraz w zależności od potrzeb albo ja wykonać albo jeżeli pacjent jest na tyle samodzielny aby te czynności wykonać samemu tylko pomóc mu w niektórych czynnościach.

POTRZEBY PSYCHOSPOŁECZNE 

         W przeciwieństwie do potrzeb biologicznych nie można podać zamkniętego rejestru potrzeb psychospołecznych, ponieważ ich liczba może być nieskończona, co wynika z faktu, że kształtują się one w sposób indywidualny w ciągu życia każdej jednostki.

W procesie kształtowania potrzeb psychospołecznych bierze udział wiele czynników zewnętrznych: warunki społeczne, krąg kulturowy, normy etyczne przyjęte w danym środowisku, wychowanie oraz wewnętrznych: wrodzone dyspozycje psychiczne, temperament, zainteresowania itd.

         Do najczęściej wymienianych potrzeb w tej grupie zalicza się: potrzebę poczucia bezpieczeństwa, kontaktów społecznych i uznania i odpowiedzialności za siebie. Sposoby zaspokajania tych potrzeb są zwyczajami i obyczajami obowiązującymi w określonych grupach społecznych.

Zaspokojenie potrzeb biologicznych i psychicznych stwarza człowiekowi możliwości pełnego życia.

Potrzeba poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji

         Potrzeba bezpieczeństwa jest zbliżona do potrzeb biologicznych, ponieważ u podłoża jej leży instynkt samozachowawczy (mniej lub bardziej świadome unikanie wszystkiego co może prowadzić do bólu, cierpienia).

Jednym z warunków odczuwania bezpieczeństwa jest ład i porządek. Wszelkie zakłócenia prowadzą do stanu zagrożenia. Przyczyny wewnętrzne: pogorszenie stanu zdrowia, podeszły wiek, niemożność przystosowania się do nowych sytuacji, cechy charakteru i osobowości (bezradność, niezdecydowanie, chwiejność), lęk przed kompromitacją czy śmiesznością.

Przyczyny zewnętrzne: obce środowisko, niechęć otoczenia, sytuacje przekraczające możliwości rozwiązania. Człowiek z natury swej jest istotą społeczną.  W każdej fazie życia wchodzi w określone związki i zależności z innymi ludźmi. Nie wszystkie stosunki międzyludzkie określone są mianem kontaktów społecznych. O kontakcie społecznym mówi się wtedy, gdy między osobami, których on dotyczy, istniej pewna forma więzi psychicznej lub społecznej. Rozumiemy przez to skierowanie na siebie uwagi, wzajemne zainteresowanie, wymianę myśli, uczuć czy doświadczeń. Jest to więc świadome oddziaływanie ludzi na siebie. Zaspokajanie tej potrzeby przejawia się najczęściej we wspólnym działaniu oraz kontaktach umysłowych i emocjonalnych. Brak kontaktów społecznych jest przez większość ludzi znacznie boleśniej odczuwany niż ewentualne przykre doznanie, które w stosunkach między ludźmi mają czasami miejsce.

Potrzeby intelektualne i estetyczne

Należą tu przede wszystkim potrzeby poznawcze i uczenia się. W pewnym sensie można do nich zaliczyć również potrzeby w zakresie kultury i estetyki. Potrzeby poznawcze mają charakter niejako naturalny. Poznawanie jest bowiem warunkiem koniecznym zaspokajania innych potrzeb. Dzięki niemu człowiek uczy się przystosowywać do otoczenia. Możliwość zaspokajania tych potrzeb jest podstawowym warunkiem rozwoju jednostki i społeczeństwa.

W tej sytuacji musimy być otwarci do przyjmowania zachowania pacjentów na każdego  z osobna