Algorytm -Toaleta jamy ustnej u ciężko chorego leżącego

Toaleta jamy ustnej u ciężko chorego

Toaleta jamy ustnej różni się od zwykłego mycia zębów zastosowaniem

środków leczniczych bądź profilaktycznych. Wykonuje się ją najczęściej

u osób ciężko chorych, nieprzytomnych oraz przy karmieniu chorego

przez zgłębnik lub przez przetokę. Wybór sposobu wykonania zabiegu

jest uzależniony od stanu chorego i stopnia jego samodzielności.

Środki lecznicze stosowane w pielęgnacji jamy ustnej :

•     boraks z gliceryną,
•     aphtin
•   nystatyna (przy infekcjach grzybiczych),
•     pioktanina (1% roztwór wodny fioletu gencjany).

 Do płukania jamy ustnej stosuje się:

•   nadmanganian potasu (KMnO4) 
•       3% wodę utlenioną
•    chlorchinaldin
•        krople miętowe
•       preparaty ziołowe, np. azulan, septosan, rumianek czy szałwię.

Decyzja o doborze środka leczniczego należy do lekarza.

Opiekun medyczny jest zobowiązany zapoznać się ze zleceniem i działać pod kierunkiem pielęgniarki.

Cele zabiegu

Toaletę jamy ustnej u ciężko chorego wykonuje się dla:

• utrzymania czystości (usunięcie resztek pokarmu) i zapobiegania

zmianom patologicznym w jamie ustnej,

• poprawienia samopoczucia pacjenta,

• wykonania masażu dziąseł,

• zapobiegania zakażeniom i leczenia ich,

• zlikwidowania nieprzyjemnego zapachu i smaku z ust,

• zapobiegania odruchom wymiotnym (przy karmieniu chorego przez

zgłębnik),

• pobudzenia wydzielania śliny (u chorych karmionych przez przetokę

nie ma naturalnego żucia pokarmu i wydzielania śliny).

Materiały i środki

• środek leczniczy zgodny ze zleceniem,

• środek do płukania jamy ustnej

• szpatułki

•  kwaczyki

• gaziki do wykonania kwacza i do wazeliny

•  ciepła woda

• ręczniki jednorazowe

•fartuch

•rękawiczki jednorazowe

• poloplastr

• podkład jednorazowy,

• wazelina

• środek do dezynfekcji rąk

• poloplastr ,nożyczki

• środek do dezynfekcji powierzchni  

• worek czerwony

• worek niebieski .

Przybory i sprzęt

•tace -2 szt

•  dzbanek

·        termometr

• miska nerkowata – 2 szt

• miska z wodą do ogrzania środka leczniczego,

• kosz na odpady medyczne

·        kosz na brudną bieliznę

• kubek

• ręcznik

• nożyczki

• kieliszek do leku

• szczękorozwieracz lub językotrzymacz jeśli wykonujemy toaletę u chorego nieprzytomnego

• parawan

• stolik

•     krzesło 
•   łóżko
•      taboret .

Zasady

Oprócz ogólnych zasad opisanych wcześniej należy:

• wykonać toaletę przed karmieniem pacjenta,

• nie płukać jamy ustnej u osób nieprzytomnych i mających trudności

z połykaniem,

• ocenić stan jamy ustnej,

• nie wkładać zbyt głęboko kwaczyków do ust, aby nie prowokować

odruchów wymiotnych.

Algorytm  wykonania toalety jamy ustnej u ciężko chorego

1.     Przedstaw się , powiedz co będziesz robić i uzyskaj zgodę.

2.     Sprawdź kartę gorączkową.

3.     Wykonaj czynności przygotowawcze:

•  zamknij okno
•  zamknij drzwi
• ustaw parawan
•  odstaw stolik przyłóżkowy
•  sprawdź temperaturę otoczenia
•  sprawdź jakie przybory ma pacjent w stoliku
•  przystaw krzesło siedziskiem do dolnego szczytu łóżka.

4.     Umyj i zdezynfekuj ręce

5.     Przygotuj zestaw wraz z pojemnikami na odpady.

6.     Wlej wodę do dzbanka, sprawdź temperaturę wody na nadgarstku.

7.     Ubierz fartuch i rękawiczki przy łóżku chorego.

8.     Umyj Połóż tacę na stolik przyłóżkowy.

9.     Rozłóż zawinięcia kołdry od strony dalszej i bliższej.

10.   Podnieś  wezgłowie.

11.    Posadź chorego.

12. Rozłóż ręcznik pod brodę  chorego ( aby zabezpieczyć pościel i piżamę).

13.Nalej wody do miseczki , umieść środek leczniczy w kieliszku i włóż go do miseczki z wodą .

14. Usuń kwaczem wydzielinę z jamy ustnej.

15.Kwaczykami rozprowadź preparat leczniczy na dziąsła przy nasadzie zębów 16.Odrzucaj za każdym razem po użyciu kwaczyki do miski nerkowatej.

17. Kwaczem  rozprowadź środek leczniczy (zmieniaj kwacze  co najmniej 3-, 4-krotnie). Rozprowadź preparat w przestrzeni:

• między policzkiem a zębami,
•  między językiem a zębami,
•   na podniebieniu,
•  na języku
•  pod językiem.

18. Jeśli chory może przepłukać usta, to podaj mu kubek z płynem leczniczym i miskę nerkowatą( u osób nieprzytomnych nie wykonuje się płukania jamy ustnej ).

19.Wytrzyj usta chorego ręcznikiem i odrzuć go do niebieskiego worka.

20. Posmaruj usta  gazikiem z kremem pielęgnacyjnym.

22. Zaściel łóżko.

22.Wykonaj czynności końcowe przy łóżku chorego:

•  odstaw tacę na wózek,
•  zdezynfekuj używane sprzęty ,
•  przystaw stolik przyłóżkowy,
•  odstaw krzesło i taboret,
•  odstaw parawan .

23.Wykonaj czynności końcowe po zabiegu:

• posegreguj odpady,
•  zdezynfekuj sprzęt(basen, miski  włóż do myjni dezynfektora)
•  umyj sprzęt,
•  osusz sprzęt,
•  zdejmij fartuch ,
•  umyj i zdezynfekuj ręce,
•  schowaj zestaw do szafy,
•  udokumentuj zabieg .

Algorytm -Toaleta jamy ustnej u chorego leżącego (mycie zębów )

Toaleta jamy ustnej u chorego leżącego

Częstotliwość: co najmniej 2 razy dziennie (zwłaszcza bardzo dokładnie

przed snem), najlepiej 30 minut po każdym posiłku.

Cele zabiegu

Toaletę jamy ustnej wykonuje się aby :

• utrzymać czystość  (usunięcie resztek pokarmu)

• zapobiegać zmianom patologicznym w jamie ustnej,

• poprawić  samopoczucie,

• wykonać masaż dziąseł,

• zapobiegać i leczyć  zakażenia,

• zlikwidować nieprzyjemny zapach i smak z ust,

• kształtować nawyk systematycznego wykonywania toalety

• każdorazowo po wymiotach

• każdorazowo przed podaniem pokarmu przez sondę ,pega

• leczyć określone zmiany patologiczne, zgodnie z zaleceniami lekarza.

Wskazania

Dla każdego pacjenta, szczególnie istotna u pacjentów z:

• zaburzeniami świadomości,

• zmniejszoną aktywnością psychoruchową,

• zmniejszoną odpornością na zakażenia,

• zaburzeniami połykania,

• niemożnością przyjmowania pokarmu drogą doustną.

Przeciwwskazania

Niektóre zabiegi operacyjne i ciężkie urazy w okolicy jamy ustnej.

Zagrożenia

• uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej,

• zachłyśnięcie się, przeniesienie drobnoustrojów,

• krwawienia,

• nasilenie dolegliwości bólowych.

Materiały i środki

• pasta do zębów

•  nici dentystyczne,

• płyn do płukania jamy ustnej;

• gdy pacjent ma protezę –  środek do czyszczenia protez, np. Protefix, Corega Tabs, ewentualnie zwykła pasta, środek mocujący do protez

• wazelina

• gaziki

• ciepła woda –temp 30 °C

• gdy pacjent nie ma pasty do zębów- można użyć roztworu soli

kuchennej i sody oczyszczonej w stosunku 1:2;

• rękawiczki

• fartuch foliowy

• środek do dezynfekcji  rąk

·        środek do dezynfekcji powierzchni

•  czerwony worek

·        niebieski worek

·        czarnym worek

Przybory i sprzęt

• 2 tace

• 2 miski nerkowate  

   termometr

• szczoteczka do zębów (manualna, elektryczna – polecana osobom

mniej sprawnym, soniczna – wytwarza falę dźwiękową)

• kubek  

•  pacjent ma protezę – pojemnik na protezy

• ręcznik

• łóżko   

• dzbanek

• stolik

• krzesło

• parawan

• taboret

• kosz na odpady medyczne 

·        kosz na odpady komunalne

• kosz na brudną bieliznę .

Należy uwzględnić własne przybory toaletowe pacjenta i uzupełnić zestaw elementami potrzebnymi w czasie mycia wchodzącymi w zakres wyposażenia oddziału.

Algorytm ‒  toaleta jamy ustnej u chorego leżącego -kolejność wykonywania czynności

1.     Przedstaw się , powiedz co będziesz robić i uzyskaj zgodę.

2.     Sprawdź kartę gorączkową.

3.     Wykonaj czynności przygotowawcze:

•  zamknij okno
•  zamknij drzwi
•  ustaw parawan
• odstaw stolik przyłóżkowy
•  sprawdź temperaturę otoczenia
•  sprawdź jakie przybory ma pacjent w stoliku
•  przystaw krzesło siedziskiem do dolnego szczytu łóżka.

4.     Umyj i zdezynfekuj ręce

5.     Przygotuj zestaw wraz z pojemnikami na odpady.

6.     Wlej wodę do dzbanka, sprawdź temperaturę wody na nadgarstku(lub termometrem).

7.     Ubierz fartuch i rękawiczki przy łóżku chorego.

8.     Umyj Połóż tacę na stolik przyłóżkowy.

9.     Rozłóż zawinięcia kołdry od strony dalszej i bliższej.

10.  Podnieś  wezgłowie.

11.   Posadź chorego.

12. Rozłóż ręcznik pod brodę  chorego ( aby zabezpieczyć pościel i piżamę).

13. Nałóż pastę na szczoteczkę i wlej wodę do kubka

14.Podaj pacjentowi kubek z wodą do wypłukania ust i miskę nerkowatą

15.Umyj zęby pacjentowi -ustaw szczoteczkę pod kątem 45° na granicy dziąsła i zębów i myj zęby, kierując szczotkę na koronę – ruchem wymiatającym lub ruchem okrężnym (na każdym zębie lub po 3 zęby) – kolejno: powierzchnie wewnętrzne zębów, gryzące, zewnętrzne. Wyczyść grzbiet języka – 2 ruchy pośrodku i po bokach języka. Zęby myj około 3 minut.

16. Podczas toalety wieczornej czyść przestrzenie między zębowe nitką dentystyczną (przygotuj nitkę o długości 30 ‒ 45 cm, owiń na palcach wskazujących obu dłoni, przytrzymaj kciukami, pozostawiając ok. 2 cm między

palcami). Napnij nić i wsuń między sąsiadujące zęby, przesuwaj

do przodu i do tyłu, następnie od góry ku dołowi; do następnej

przestrzeni między zębowej użyj nowego kawałka napiętej nitki),

wykałaczki (stosujemy rzadko), szczotki między zębowe (zalecana

przy mostkach, ciasnych przestrzeniach między zębowych, nieprawidłowo ustawionych zębach).

17. Podaj pacjentowi  kubek z wodą do płukania ust , przytrzymaj miskę

nerkowatą, aby mógł swobodnie wypłukać usta.

18.Wysusz ręcznikiem usta, odrzuć ręcznik do niebieskiego worka

19.Nałóż gazikiem wazelinę na usta.

20. Zaściel łóżko.

21.Wykonaj czynności końcowe przy łóżku chorego:

• odstaw tacę na wózek,
•  zdezynfekuj używane sprzęty ,
•  przystaw stolik przyłóżkowy,
•  odstaw krzesło i taboret,
•  odstaw parawan .

22.Wykonaj czynności końcowe po zabiegu:

•  posegreguj odpady,
•  zdezynfekuj sprzęt(basen, miski  włóż do myjni dezynfektora)
•  umyj sprzęt,
•  osusz sprzęt,
•  zdejmij fartuch ,
•  umyj i zdezynfekuj ręce,
•  schowaj zestaw do szafy,
•  udokumentuj zabieg .

•  Jeśli jest do umycia proteza, to po wyjęciu -dokładnie ją wyszczotkuj pod strumieniem bieżącej wody, zanurz na kilka minut w pojemniku ze środkiem czyszczącym, np. Protefix, wypłucz i załóż pacjentowi( na noc protezy zostają w oznakowanym pojemniku –bez wody).

•  Jeżeli pacjent jest  w miarę samodzielny, to zaprowadź go do łazienki lub zawieź na wózku ,aby miał możliwość wykonać toaletę samodzielnie. Przynieś przybory i asystuj w trakcie toalety.