Wpływ chorób na człowieka

Aby zrozumieć wpływ choroby na stan psychiczny podopiecznego, a także na sytuację społeczną podopiecznego i jego rodziny, najpierw należy poznać postawy i emocje wobec choroby, jakie odczuwa każdy człowiek.

Najczęstsze postawy i emocje wobec choroby to:

Ø  lęk, który przejawia się: niepewnością (dotyczy niepewnych przewidywań związanych z przyszłością), pobudzeniem (napięcie mięśni, bóle głowy, zmęczenie, drżenie rąk), nadaktywnością autonomicznego układu nerwowego (pocenie się, przyśpieszenie czynności serca, zawroty głowy, omdlenia, nudności, biegunka itd.);

Ø  depresja powodowana zmaganiem się z chorobą, charakteryzująca się: obniżonym nastrojem, spowolnieniem psychoruchowym, zaburzeniami rytmu snu, utratą masy ciała, nieustającym poczuciem zmęczenia, czasem poczuciem winy z powodu zaistniałej choroby, zmniejszeniem koncentracji uwagi, obniżeniem samo-oceny i zaufania do własnych możliwości, poczuciem winy i własnej bez wartości, pesymistycznym nastawieniem wobec zdarzeń mających nastąpić w przyszłości, aktami samoagresji i samookaleczenia, zmniejszonym apetytem;

Ø  poczucie straty, zagrożenia – znika poczucie bezpieczeństwa własnego i rodziny, człowiek nie może pogodzić się z chorobą; poczucie straty jest najczęściej związane z: utratą zdolności do właściwego funkcjonowania, utratą roli społecznej, kontaktów interpersonalnych, a także ze stratami finansowymi;

Ø  sytuacja „nowego” – pacjent nie wie, co go czeka, co przyniesie mu przyszłość;

Ø  ograniczenie aktywności – chory często pozostaje w łóżku, nawroty choroby odbierają mu nadzieję na wyleczenie;

Ø  brak poczucia kontroli – uzależnienie fizyczne i emocjonalne od osób trzecich.

Problemy pacjenta związane z chorobą to:

Ø  problemy domowe – utrata dochodów, częsta nieobecność, odrzucenie przez rodzinę;

Ø  lęk przed chorobą – czekająca operacja, skomplikowane badania, niepomyślne rokowanie, np. choroba nowotworowa;

Ø  nieznane otoczenie – brak prywatności, zagubienie w nowych warunkach, np. szpitalnych, hospicjum, pojawianie się nowych osób;

Ø  utrata kontroli – konieczność poddania się rygorom leczenia, uzależnienie od osób trzecich, brak reakcji na skargi i dolegliwości chorego;

Ø  brak wsparcia ze strony najbliższych;

Ø  utrata godności – konieczność obnażania ciała, uzależnienie od osób trzecich, trudności w wykonywaniu zadań zawodowych.

Choroba źle oddziałuje na psychikę człowieka – dana osoba nie może realizować swoich potrzeb, aspiracji oraz przystosować się do zmiany środowiska. Osoba chora jest w trudnej sytuacji, gdyż nastąpiła zmiana w jej życiu. Odczuwa ona brak wiedzy o swojej chorobie, a także lęk, strach, niepewność, przygnębienie, rozdrażnienie, niepokój, beznadziejność i pustkę. Niekiedy mogą wystąpić również zaburzenia świadomości. Choroba zaburza w człowieku porządek duchowy i psychiczny. W. Szewczyk wymienia pięć sposobów patrzenia na chorobę:

Ø  wyzwanie, czyli trudność, którą trzeba rozwiązać;

Ø  wróg, którego trzeba pokonać

Ø  kara, którą trzeba ponieść

Ø   ucieczka od odpowiedzialności i problemów życiowych

Ø  wartość, która rozwija i pogłębia wewnętrznie.

Znaczenie choroby dla chorego .

• Choroba może być traktowana przez chorego jako prze­szkoda, którą należy pokonać. Jest to z pun­ktu widzenia terapeutycznego najlepsza sy­tuacja, najbardziej motywująca chorego do poddania się leczeniu, przestrzegania zale­ceń lekarza, do współpracy z nim. Lekarz jest postrzegany jako ważny sojusznik, z którym można będzie pokonać chorobę.

• Choroba może być również traktowana jako strata, spowodowana upośledzeniem - niekiedy trwałym - jakiegoś narządu, zniekształceniem wyglądu czy ogólnie nie­odwracalną utratą zdrowia. Konsekwencje choroby to straty ponoszone przez chorego ,związane ze złym stanem zdrowia ,a także zagrożenia ,jakie niesie ze sobą postępujący proces chorobowy .Najbardziej odczuwana przez chorego jest :
• -utrata zdolności do właściwego funkcjonowania wskutek osłabienia i różnorakich dolegliwości ,
• -utrata roli społecznej -niemożność wykonywania zawodu czy pełnionej funkcji w rodzinie
• -utrata kontaktów interpersonalnych -człowiek chory spotyka się tylko z tymi, którzy decydują się go odwiedzić .

• Choroba przez niektórych ludzi może być traktowana jako ulga. Oznacza to, że chorobą człowiek może tłumaczyć różne niepowodzenia życiowe, usprawiedliwiać się nią wobec samego siebie, jak i wobec in­nych. Choroba może zwalniać jednostkę od obowiązków, odpowiedzialności czy zaspo­kajać potrzebę opieki.

 

• W niektórych natomiast przypadkach choroba odbierana jest przez człowieka jako korzyść, rozumiana zresztą bardzo szeroko. I tak, choroba może umożliwiać, zaspokajać potrzebę doznawania uczucia, zaintereso­wania, troski. Bywa np. tak, że dorosły czło­wiek wchodzi w rolę małego dziecka, potrze­bującego opieki. U wielu chorych korzyść z choroby ma znaczenie materialne. Pacjent stara się uzyskać rentę, odszkodowanie. Uważa się, że uzyskanie różnych gratyfikacji z bycia chorym odgrywa szczególną rolę w powstaniu i przebiegu czynnościowych zaburzeń psychosomatycznych, jak i przy­czynia się do utrwalenia objawów chorób so­matycznych. Mechanizm ten bywa niezupeł­nie precyzyjnie nazywany ucieczką w choro­bę. Czerpanie takich czy innych korzyści z choroby powoduje znikomość, lub zwykle zupełny brak motywacji do leczenia, do by­cia człowiekiem zdrowym. W przeciwieństwie do traktowania przez jednostkę choro­by jako przeszkody, kiedy to lekarz postrze­gany jest jako sojusznik, sytuacja, kiedy cho­roba dla człowieka stanowi korzyść, powo­duje, że bywa on odbierany jako osoba prze­szkadzająca w osiągnięciu różnych gratyfikacji, płynących z sytuacji bycia chorym. Z reguły pacjent nie zdaje sobie sprawy z te­go wszystkiego, dzieje się to poza jego świa­domością.

W ujęciu K. Osińskiej choroba może być dla człowieka klęską, akceptowanym faktem lub twórczym czynnikiem rozwojowym.

W sytuacji klęski osoba przewlekle chora znajduje się w utrwalonym stanie rozpaczy, przygnębienia, apatii i pesymizmu, który wyraża się w biernej i bezmyślnej rezygnacji, względnie w nierozumnym buncie w stosunku do konieczności losu. Sytuacja ta może człowieka załamać i prowadzić do ucieczki w śmierć samobójczą lub psychologiczną. 

Apatia oznacza, że chory postrzega swoją sytuację negatywnie, traci wiarę w sens życia. Niezwykle ważne jest wsparcie takiej osoby i wzbudzenie w niej zainteresowania oraz siły do walki z dolegliwością. Przygnębienie można rozpoznać na podstawie obserwacji chorego. Jest małomówny, spowolniały, niektóre ruchy wykonuje niezgrabnie, unika kontaktu z innymi, rezygnuje z zainteresowań, sprawia wrażenie nieobecnego, często płacze. Mogą występować również zaburzenia łaknienia oraz snu. Choroba wywołuje wiele emocji natury biologicznej, psychologicznej społecznej i duchowej .

Najczęściej pojawiają się: lęk, depresja, poczucie zagubienia i złość

Lęk objawia się:
-niepewnością
-pobudzeniem / napięcie mięśni, bóle głowy, zmęczenie, drżenie rąk /
-nadaktywnością autonomicznego układu nerwowego /pocenie się, przyspieszenie czynności serca, zawroty głowy, omdlenia

Stanom chorobowym towarzyszy też wcześniej wspomniany lęk. Objawia się on: unikaniem spojrzeń w oczy, napięciem mięśni twarzy i rąk, skuloną pozycja ciała. Może zdarzyć się również, że chory ukrywa przeżywanie lęku i zachowuje się beztrosko, np. dowcipkując na temat swojej sytuacji. Należy wówczas zadbać o rozluźnienie organizmu i wsparcie danej osoby.

Pozytywna akceptacja wyraża się w świadomym pogodzeniu z chorobą i radzeniu sobie w nowej sytuacji życiowej. Akceptacja o charakterze negatywnym prowadzi natomiast do ucieczki od trudności i konfliktów życiowych w chorobę.

Choroba może być także twórczym czynnikiem rozwoju. Wówczas jest przyjmowana jako dar, życiowe zadanie, szansa. Staje się „aktem twórczym” w procesie kształtowania osobowości i zmusza człowieka do podjęcia decyzji wyjścia na drogę swojego przeznaczenia. Uznając chorobę za twórczy czynnik rozwoju, chory pogłębia kontakt ze sobą i z innymi ludźmi. Wykorzystuje ten czas na przemyślenie nurtujących go problemów i wzmacnia osobiste kontakty

Reakcje emocjonalne spowodowane chorobą u jednostki i jej rodziny .

Zmiany zachodzące w funkcjonowaniu rodzin zależą od długości trwania choroby i jej przebiegu.

6.Postawa chorego wobec choroby .

• Zaprzeczanie chorobie jest wyra­zem działania mechanizmu obronnego oso­bowości - wyparcia. Pacjent nie przyjmuje do wiadomości, że jest chory,nie przyjmuje  rozpoznanej przez lekarza choroby czy innych związa­nych z tym informacji, a w konsekwencji nie stosuje się do zaleceń. Postawa zaprzecza­nia chorobie jest niesłychanie niebezpieczna dla zdrowia czy wręcz życia, ponieważ zwy­kle taki człowiek nie podejmuje w ogóle le­czenia albo leczy się niewłaściwie i nie sto­suje się do różnych wskazówek lekarskich. Przykła­dem może tu być choroba nowotworowa.

• Inną postawą wobec choroby jest po­mniejszanie, które polega na jej bagatelizo­waniu, tłumaczeniu swoich dolegliwości w sposób mało lub w ogóle nie budzący obaw, omijaniu uświadamiania sobie rozpo­znania choroby. W pewnych badaniach wy­kazano, że 50% pacjentów, którzy przebyli zawał mięśnia sercowego, w swoich wyjaś­nieniach na temat choroby omijało serce.

• Na przeciwległym biegunie w stosunku do postawy zaprzeczania chorobie znajduje się wyolbrzymianie. Człowiek taki czuje się bardziej chory, aniżeli wynikałoby to z jego stanu fizycznego. Wyolbrzymia on swoją chorobę, dolegliwości, poszerza zakres róż­nych ograniczeń lekarskich, do których do­daje własne. A z tym łączą się określone za­chowania zdrowotne człowieka chorego i np. pacjent taki domaga się renty inwalidzkiej, chociaż z punktu widzenia lekarskiego nie ma żadnych wskazań do jej uzyskania. Wy­olbrzymianie choroby nie jest tak brzemien­ne w negatywne następstwa dla zdrowia czy wręcz życia jak zaprzeczanie, niemniej jed­nak wpływa ono ujemnie na stan psychiczny chorego, wywołuje szereg komplikacji, tak w życiu rodzinnym, jak i zawodowym. U podłoża takiej postawy zwykle znajduje się lęk o swoje zdrowie, chory taki skoncentro­wany jest na funkcjonowaniu swojego orga­nizmu. Niewielkie nawet dolegliwości czy za­burzenia w czynnościach określonych na­rządów wywołują u niego silny niepokój o stan zdrowia, co powoduje, że choroba oraz symptomy są wyolbrzymiane.

• Najlepszą postawą z punktu widzenia terapeutycznego jest postawa adekwatna. Oznacza ona, że chory człowiek zdaje sobie sprawę ze swojej choroby i podchodzi do niej w sposób racjonalny. Pacjent przyjmuje diagnozę, stosuje się do zaleceń otrzyma­nych od lekarza, a obraz własny choroby zbliża się do stwierdzanego przez lekarza.

Zmiany w rodzinach zależą od siły mechanizmów adaptacyjnych.

Choroba w rodzinie wywołuje wiele negatywnych następstw w jej funkcjonowaniu. Jednak ich zakres i charakter jest relatywny. Zależy przede wszystkim od rodzaju i czasu trwania choroby, tego, kto jest osobą chorą oraz od innych czynników, do których zalicza się m.in. strukturę rodziny, relacje panujące pomiędzy jej członkami, wielkość budżetu domowego, status zawodowy poszczególnych członków rodziny, ich aktywność zawodową. Analizę wpływu choroby na funkcjonowanie rodziny można rozpatrywać w płaszczyźnie konsekwencji indywidualnych w życiu poszczególnych jej członków, a także w płaszczyźnie konsekwencji rodzinnych, czyli zmian w całej rodzinie.

Gdy w rodzinie pojawia się choroba, dom staje się głównym miejscem przebywania osoby chorej. Pozostali członkowie dbają o nią i pomagają jej w codziennym funkcjonowaniu. Według Z. Kawczyńskiej-Butrym prawidłowe wypełnianie owych zadań zależne jest od następujących cech:

o   struktury rodziny i obecności osoby lub osób, które pełnią wobec chorego rolę opiekuna, a także sama pozycja chorego członka rodziny;

o   stanu zdrowia i sprawności pozostałych członków rodziny;

o   dysponowania odpowiednią ilością czasu, który może być przeznaczony na opiekę, role domowe i pozadomowe (nauka, praca itp.) pozostałych członków rodziny;

o   sytuacji bytowej i warunków materialnych rodziny;

o   sytuacji mieszkaniowej, standardu mieszkania i wyposażenia;

o   sytuacji emocjonalnej, więzi pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny i stopnia akceptacji roli opiekuna;

o   wiedzy i umiejętności dotyczących sprawowania opieki nad osobą chorą.

Każda z powyższych cech może spowodować ograniczenie lub rezygnację ze świadczenia pomocy osobie chorej przez rodzinę lub poszczególnych jej członków.

Do negatywnych zmian w strukturze rodziny zalicza się: pogorszenie sytuacji finansowej (zwiększają się wydatki związane z chorobą, a dochody ulegają zmniejszeniu, gdy osoba chora rezygnuje z pracy zawodowej), mniejsze możliwości pełnienia opieki nad dziećmi, uzależnienie planów całej rodziny od możliwości osoby chorej itp.

Wszystkim tym negatywnym zmianom towarzyszą również zmiany pozytywne – w sytuacji choroby członkowie rodziny stają się sobie bliżsi, a dzieci stają się bardziej samo-dzielne i odpowiedzialne.

Obciążenia ekonomiczne oraz społeczne jednostki i jej rodziny wynikające z choroby

Zachorowanie jednego z członków rodziny powoduje zaburzenie całego systemu rodzinnego. Każda osoba w rodzinie ma swoją pozycję, miejsce i rolę. Choroba zakłóca więc funkcjonowanie rodziny. Zdrowi członkowie rodziny muszą przeorganizować cza-sowo strukturę funkcjonowania rodziny, pamiętając, aby całkowicie nie odbierać choremu udziału w życiu rodzinnym czy podejmowaniu ważnych decyzji. W miarę sił i możliwości pacjent powinien uczestniczyć w życiu rodziny, aby nie czuł się niepotrzebny i wykluczony z grona najbliższych mu osób.

Choroba w rodzinie sprawia, że członkowie muszą niejednokrotnie przebudować swoje życie i przystosować się do wielu trudności oraz ograniczeń, takich jak:

o   zaburzenia rytmu dnia – szczególnie istotne jest to w sytuacji, gdy są małe dzieci, które wymagają stałego rozkładu dnia i przestrzegania pewnego rytmu;

o   kłopoty finansowe – kłopoty związane z wydatkami na leczenie, z utratą pracy chorego lub koniecznością ograniczenia pracy przez zdrowego członka rodziny;

o   zaburzenia planów krótkoterminowych – rezygnacja z planowanych zajęć czy wyjazdów;

o   zaburzenia planów długofalowych – konieczność przerwania nauki, zmiany pracy, objęcia opieką osoby chorej;

o   utrata bliskości fizycznej w małżeństwie – szczególnie po okaleczających zabiegach operacyjnych (uczucie wstydu, lęku osoby chorej lub partnera);

o   konflikty w obrębie rodziny – sama choroba jest sytuacją stresującą, a gdy do-chodzą nowe nieprzewidziane trudności sytuacja staje się bardzo napięta i nie-trudno o wywołanie kłótni;

o   zaburzenie komunikacji w rodzinie – brak szczerości we wzajemnych kontaktach.

Rodzina podejmuje wysiłek zmagania się z chorobą na różne sposoby. Udział rodziny w przebiegu choroby jest duży i zarazem obciążający dla jej członków. Najważniejszą rolą rodziny jest wspieranie emocjonalne pacjenta w czasie trwania choroby, a w szczególności w trudnych momentach chorowania. Ważne jest motywowanie pacjenta do leczenia i walki z chorobą, wsparcie finansowe, pomoc w czynnościach dnia codziennego (przejęcie niektórych ról dotychczas pełnionych przez chorego), pomoc w podejmowaniu ważnych decyzji, ograniczenie kontaktów społeczno-towarzyskich na rzecz czasu poświęconego choremu. Wszystko to składa się na codzienną pomoc cierpiącemu.

Oczywiście są rodziny, które w mniejszym lub większym stopniu okazują swoje wsparcie pacjentowi, a wynikać to może z przeróżnych czynników, np. rodzaju więzi łączących daną rodzinę, bliskości poszczególnych członków, systemu wartości czy realnych możliwości czasowych lub finansowych. Jeszcze większe trudności występują w fazie terminalnej choroby. W tej fazie różna może być świadomość sytuacji – czasem rodzina wie, jaki jest stan chorego, ale mu nie mówi, czasem sam pacjent nie dopuszcza do siebie myśli, że odchodzi. Jest to bardzo trudny moment chorowania. Często znika nadzieja, pojawia się żal, smutek, przygnębienie, czasem poczucie porażki, że tyle zostało zrobione i wszystko na nic. Może być również tak, że pacjent mówi rodzinie, że to już koniec, oni jednak nie chcą go słuchać, nie chcą wierzyć, nie pozwalając mu się pożegnać. W tym trudnym okresie wsparcia potrzebuje cała rodzina, nie tylko chory. Ważne jest, aby opiekun potrafił go udzielić. Jest to okres bardzo trudny dla rodziny i pacjenta, wszyscy muszą nauczyć się żyć z chorobą, pogodzić się z możliwością zgonu, przygotować siebie i chorego na odejście. Pacjentowi może być trudniej lub łatwiej rozstawać się z bliskimi i otaczającym go światem. Pacjent może mieć żal, że nie udało mu się wszystkiego pozałatwiać, że zostawia rodzinę w niepewnej sytuacji, może mieć poczucie winy. Rolą rodziny jest wspieranie pacjenta do ostatnich chwil, bycie z nim, słuchanie, zapewnianie o swoich uczuciach, mówienie o swoich emocjach. Rodzina musi wsłuchiwać się w potrzeby takiej osoby, nie po-winna narzucać swoich poglądów i swoich wyobrażeń o tym, co może być dla niego korzystne, a co nie. Rodzina obłożnie chorego, umierającego oczekuje od personelu medyczno-opiekuńczego, a także od swoich bliskich i znajomych wsparcia, podziwu, pomocy dla siebie, pomocy w rozwiązywaniu nieporozumień, wskazówek, informacji, wsparcia po śmierci chorego. Dlatego najważniejszą wskazówką, jaką można dać w tym wypadku jest podążanie za chorym, za jego potrzebami i emocjami, dzielenie się z nim swoimi własnymi uczuciami, aby nie czuł się samotny w odczuwaniu pewnych emocji. Należy słuchać i szczerze reagować na jego problemy, ale też określać pewne realne granice tej pomocy.

Zaspakajanie potrzeb biopsychospołecznych chorego przez opiekuna medycznego

ROLA OPIEKUNA  MEDYCZNEGO  W  ZASPOKAJANIU  POTRZEB BIOPSYCHOSPOŁECZNYCH 

W celu sprawowania pełnej i kompetentnej opieki nad zdrowiem człowieka konieczna jest możliwie szeroka wiedza na temat czynników warunkujących utrzymanie zdrowia i życia jednostki. Warunkiem zdrowia jest zachowanie równowagi między środowiskiem wewnętrznym organizmu a światem zewnętrznym. Zdolność do utrzymania stałości środowiska wewnętrznego nosi miano homeostazy. Natomiast przystosowanie do warunków zewnętrznych określone jest w naukach biologicznych jako adaptacja.

W celu utrzymania i zachowania życia biologicznego człowiek musi spełniać pewne, wspólne wszystkim organizmom żywym, funkcje biologiczne. Natomiast ze względu na specyficzne dla niego, wysoce rozwinięte życie psychiczne musi zaspokajać również wiele potrzeb psychospołecznych.

Do potrzeb biologicznych zalicza się :

1)      Potrzeba stałej wymiany gazowej

2)    Potrzeba utrzymania odżywiania i utrzymania stałego poziomu płynów

3)    Potrzeba wydalania

4)    Potrzeba ruchu

5)    Potrzeba wypoczynku i stałej temperatury ciała

6)    Potrzeba czystości         

1)     Potrzeba stałej wymiany gazowej

Pod pojęciem wymiany gazowej rozumiemy proces, w którym każdy żywy organizm pobiera z powietrza tlen, a oddaje dwutlenek węgla. Tę wymianę gazów pomiędzy organizmem a otaczającym go środowiskiem nazywamy oddychaniem. W zapewnieniu pacjentowi tej że potrzeby rolą Opiekuna Medycznego, jest pomóc choremu poprzez dotlenienie pomieszczenia w którym pacjent przebywa, jeżeli pacjent nie jest w stanie sam  się poruszać należy często zmieniać pozycję ułożenia ciała, potrzeba jest też dużo ruchu aby tlen mógł dostać się do wszystkich tkanek ciała pacjenta w których odbywa się proces utleniania

 

2)     Potrzeba odżywiania i utrzymania stałego poziomu płynów

Wszelkie procesy życiowe człowieka zależne są od energii, która powstaje w wyniku zachodzących z tkankach procesów przemiany materii. Czynnikiem umożliwiającym przebieg tych procesów jest dostarczenie do organizmu pożywienia,

Organizm dla zachowania życia potrzebuje, prócz pokarmów, wody. Jest ona najważniejszym związkiem chemicznym, wchodzącym w skład organizmu ludzkiego. Wszelkie reakcje chemiczne, między innymi  proces utleniania zachodzą w organizmie wyłącznie  w roztworach wodnych. W zaspokojeniu tych potrzeb Opiekun Medyczny jest zobowiązany do przygotowania oraz podania choremu i niesamodzielnemu posiłków o odpowiedniej konsystencji i temperaturze oraz w zależności od stanu chorego zastosowanie odpowiedniej diety. Niekiedy nawet podanie posiłków przez zgłębnik lub gastrostomię.

3)    Potrzeba wydalania

         Wydalanie to naturalny proces usuwania z organizmu zbędnych produktów przemiany materii. Każdy zdrowy organizm w wyniku procesów metabolicznych wytwarza obok składników przyswajalnych i niezbędnych pewną ilość substancji nieprzyswajalnych i szkodliwych. Muszą one być wydalone, ponieważ zaleganie ich w organizmie może prowadzić do zatruć.   Substancje zbędne wydalane są następującymi drogami:

-         przez nerki, w postaci moczu

-         przez układ pokarmowy, w postaci kału.

Regularne wydalanie moczu i stolca jest warunkiem dobrego samopoczucia i zdrowia.

W szpitalach, ośrodkach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo leczniczych oraz wielu innych  ośrodkach bardzo częstym zjawiskiem są zaburzenia wydalania spowodowane przez leki, brak ruchu, zmiana odżywiania jak również brak możliwości wypróżnienia spowodowane skrepowaniem pacjenta obłożnie chorego przed personelem medycznym oraz  przed pozostałymi pacjentami. Do roli Opiekuna jest zapewnienie pacjentowi w takich ośrodkach trochę  prywatności oraz odpowiednich warunków, jeżeli stan pacjenta na to pozwala pomóc w zaprowadzeniu do toalety, jeżeli nie to zmiana pampersów jest tutaj wskazana jak i również jeżeli zachodzi taka potrzeba podanie środków przeczyszczających ściśle wg. wskazań lekarskich 

4)    Potrzeba ruchu

Ruch jest przejawem życia każdego organizmu żywego. Ruch manifestuje się na zewnątrz poprzez zmianę położenia poszczególnych części ciała w przestrzeni. Do wykonywania ruchów konieczna jest energia, którą organizm uzyskuje w wyniku procesów metabolicznych.

Ruch zależny jest od trzech układów: nerwowego, mięśniowego i kostnego.

Potrzeba ruchu u człowieka zależna jest od wieku oraz od rodzaju wykonywanej pracy.

Naszym działaniem jako Opiekunów Medycznych jest zapewnienie choremu jak najwięcej takiego ruchu jaki pacjent może wykonywać, jeżeli nie jest w stanie sam się poruszać pomóc rehabilitantowi w jego czynnościach przy pacjencie ewentualnie wykonywać ćwiczenia  zlecone przez rehabilitanta.

5)    Potrzeba wypoczynku i stałej temperatury ciała

Naturalnym skutkiem wszelkiej pracy jest zmęczenie, które stanowi fizjologiczny odruch obronny przed całkowitym wyczerpaniem organizmu. Zmęczenie może być następstwem zarówno nadmiernego obciążenia układu ruchowego, jak i nerwowego. Organizm człowieka ma pewną ograniczoną zdolność wydatkowania energii, w związku z czym wymaga określonego regenerowania sił.

Wypoczynek bierny – polega na ograniczeniu bądź przerwaniu pracy określonych narządów. Realizuje się go najczęściej przez sen, który stwarza najdoskonalsze warunki do regeneracji całego organizmu. Zapotrzebowanie na sen jest cechą indywidualną każdego organizmu. Człowiek dorosły powinien spać  6-8 godzin w ciągu doby.

Człowiek chory potrzebuje więcej wypoczynku niż człowiek zdrowy . Żeby zapewnić zdrowy sen i wypoczynek Opiekun Medyczny powinien zadbać o cieszę, świeże powietrze i odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu w którym pacjent przebywa oraz ułożyć chorego w wygodnej dla niego pozycji.

Jeżeli stan pacjenta na to pozwala powinien on mieć również wypoczynek czynny który również jest potrzebny do dobrego funkcjonowania organizmu i zwalczania choroby.

Człowiek należy do organizmów stałocieplnych, tzn. jest w stanie utrzymać względnie stałą temperaturę, prawie niezależnie od temperatury otoczenia. Ciepło powstaje w wyniku spalania produktów odżywczych (przemiana materii). Człowiek chory ma zachwiania temperatury ciała i w tej sytuacji Opiekun Medyczny ma w obowiązku mu pomóc poprzez utrzymania odpowiedniej temperatury pomieszczenia, jeżeli chory uskarża się że mu zimno lub gdy ma dreszcze okryć go dodatkowym kocem podać mu termofor lub gdy mu gorąco  przykryć go samą poszwą.

6)    Potrzeba czystości

         Skóra pełni w organizmie wiele funkcji, stąd też utrzymanie jej w czystości jest warunkiem prawidłowego przebiegu procesów. Zaspokojenie p. czystości ma poza aspektem biologicznym również psychiczny. W przeciwieństwie do pozostałych potrzeb biologicznych, p. czystości odczuwana jest w sposób bardzo indywidualny i zróżnicowany. Czynnikami, które ją kształtują są: środowisko społeczne, wychowanie, krąg kulturowy, tradycja itp. Niezaspokojenie potrzeba czystości może więc powodować zaburzenia nie tylko w sferze biologicznej, ale i psychicznej człowieka.

Zanieczyszczenia skóry mogą być pochodzenia zewnętrznego (pył, kurz, drobnoustroje, insekty) i wewnętrznego (wydzieliny gruczołów- pot, łój; zrogowaciałe komórki naskórka).

Zanieczyszczenia te nie usuwane systematycznie, ulegają rozkładowi wytwarzają nieprzyjemny zapach. Zalepiają pory skóry ograniczając jej funkcję wydalniczą, zmniejszają elastyczność i odporność.

Zaspokojenie p. czystości skóry jest realizowane w różnych formach: codzienne mycie całego ciała oraz poszczególnych jego części w miarę potrzeby (stopień zabrudzenia).

Poza p. czystości skóry, człowiek odczuwa również p. czystości otoczenia, w którym przebywa, przedmiotów użytkowych, odzieży, naczyń. Zróżnicowanie potrzeb i tutaj jest dość znaczne. Większość ludzi ma jednak dość duże wymagania w tym zakresie.

Chorzy ludzie często tych potrzeb nie maja w tej roli Opiekun Medyczny musi przekonać pacjenta( kę ) do toalety ciała oraz w zależności od potrzeb albo ja wykonać albo jeżeli pacjent jest na tyle samodzielny aby te czynności wykonać samemu tylko pomóc mu w niektórych czynnościach.

POTRZEBY PSYCHOSPOŁECZNE 

         W przeciwieństwie do potrzeb biologicznych nie można podać zamkniętego rejestru potrzeb psychospołecznych, ponieważ ich liczba może być nieskończona, co wynika z faktu, że kształtują się one w sposób indywidualny w ciągu życia każdej jednostki.

W procesie kształtowania potrzeb psychospołecznych bierze udział wiele czynników zewnętrznych: warunki społeczne, krąg kulturowy, normy etyczne przyjęte w danym środowisku, wychowanie oraz wewnętrznych: wrodzone dyspozycje psychiczne, temperament, zainteresowania itd.

         Do najczęściej wymienianych potrzeb w tej grupie zalicza się: potrzebę poczucia bezpieczeństwa, kontaktów społecznych i uznania i odpowiedzialności za siebie. Sposoby zaspokajania tych potrzeb są zwyczajami i obyczajami obowiązującymi w określonych grupach społecznych.

Zaspokojenie potrzeb biologicznych i psychicznych stwarza człowiekowi możliwości pełnego życia.

Potrzeba poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji

         Potrzeba bezpieczeństwa jest zbliżona do potrzeb biologicznych, ponieważ u podłoża jej leży instynkt samozachowawczy (mniej lub bardziej świadome unikanie wszystkiego co może prowadzić do bólu, cierpienia).

Jednym z warunków odczuwania bezpieczeństwa jest ład i porządek. Wszelkie zakłócenia prowadzą do stanu zagrożenia. Przyczyny wewnętrzne: pogorszenie stanu zdrowia, podeszły wiek, niemożność przystosowania się do nowych sytuacji, cechy charakteru i osobowości (bezradność, niezdecydowanie, chwiejność), lęk przed kompromitacją czy śmiesznością.

Przyczyny zewnętrzne: obce środowisko, niechęć otoczenia, sytuacje przekraczające możliwości rozwiązania. Człowiek z natury swej jest istotą społeczną.  W każdej fazie życia wchodzi w określone związki i zależności z innymi ludźmi. Nie wszystkie stosunki międzyludzkie określone są mianem kontaktów społecznych. O kontakcie społecznym mówi się wtedy, gdy między osobami, których on dotyczy, istniej pewna forma więzi psychicznej lub społecznej. Rozumiemy przez to skierowanie na siebie uwagi, wzajemne zainteresowanie, wymianę myśli, uczuć czy doświadczeń. Jest to więc świadome oddziaływanie ludzi na siebie. Zaspokajanie tej potrzeby przejawia się najczęściej we wspólnym działaniu oraz kontaktach umysłowych i emocjonalnych. Brak kontaktów społecznych jest przez większość ludzi znacznie boleśniej odczuwany niż ewentualne przykre doznanie, które w stosunkach między ludźmi mają czasami miejsce.

Potrzeby intelektualne i estetyczne

Należą tu przede wszystkim potrzeby poznawcze i uczenia się. W pewnym sensie można do nich zaliczyć również potrzeby w zakresie kultury i estetyki. Potrzeby poznawcze mają charakter niejako naturalny. Poznawanie jest bowiem warunkiem koniecznym zaspokajania innych potrzeb. Dzięki niemu człowiek uczy się przystosowywać do otoczenia. Możliwość zaspokajania tych potrzeb jest podstawowym warunkiem rozwoju jednostki i społeczeństwa.

W tej sytuacji musimy być otwarci do przyjmowania zachowania pacjentów na każdego  z osobna