Algorytm karmienia chorego przez zgłębnik (sondę żołądkową)

Karmienie chorego przez zgłębnik(sondę żołądkową)

Zgłębnik (sonda) to przewód wprowadzony najczęściej przez nos lub przez usta  do żołądka. Zakładanie zgłębnika do żołądka wykonuje pielęgniarka na zlecenie lekarza. Karmienie przez sondę jest niezbędne ,jeśli chory mnie może spożywać pokarmu drogą doustną .Pokarm do karmienia przez sondę  ma konsystencję płynną lub półpłynną- jest miksowany.

Najczęstsze sytuacje , w których jest zakładana sonda ,to:

-zaburzenia połykania u chorego

-wyniszczające choroby nowotworowe

-chorzy nieprzytomni ( u takich chorych ,gdy nie rokują pozytywnie  po około 2 tygodniach zakłada się pega, aby uniknąć powstania odleżyn w przewodzie pokarmowym)

-choroby pooparzeniowe

-choroby neurologiczne ( po udarach)

Cele zabiegu

Dostarczenie pożywienia do organizmu –niezbędnych składników odżywczych, ,budulcowych, energetycznych i witamin.

Niebezpieczeństwa

·        zachłystowe zapalenie płuc

·        odleżyny w przełyku

·        przekarmienie (wymioty)

·        odwodnienie.

Materiały i środki

• pokarm-300 ml jednorazowo ok. 30 stopni C

• 2 strzykawki typu Janeta 100 ml,

•  woda do przepłukania sondy,

• ciepła woda do ogrzania pokarmu,

• serwetka jednorazowego użytku bądź ręcznik kuchenny, śliniak,

• lignina lub ręcznik jednorazowy,

• fartuch ,

• gaziki,

•  rękawiczki ,

• zestaw do toalety jamy ustnej

•  worek  czerwony ,

·        worek niebieski,

·        worek czarny ,

·        środek do dezynfekcji rąk ,

·        środek do dezynfekcji powierzchni.

Przybory i sprzęt

• taca – 2 sztuki ,

·        dzbanek,

• 1 kubek  na wodę,

• 1 kubek  na  pokarm , drugi z wodą,

• miseczka  do ogrzania pokarmu,

• termometr do wody,

·        łyżeczka do zamieszania pokarmu,

• zacisk do sondy(pean),

• stetoskop,

• 2 miski nerkowate,

• parawan ,

• kosz na brudną bieliznę ,

• łóżko ,stolik ,krzesło ,taboret,

• kosz na odpady medyczne,

·        kosz na odpady komunalne,

·        pojemnik na resztki pokarmowe.

Należy zabrać ze sobą zestaw do toalety jamy ustnej ,jeśli nie była ona wykonana.

Zasady

W trakcie karmienia przez zgłębnik należy:

• ułożyć chorego w pozycji wysokiej (siedzącej), osoby nieprzytomne

można karmić w ułożeniu na boku,

• przestrzegać ilości i czasu podania porcji – 100 ml podaje się przez

około 10 minut,

• wykonać toaletę jamy ustnej przed karmieniem, ponieważ

zapobiega to powstawaniu odruchów wymiotnych oraz zmianom

patologicznym,

• przepłukać zgłębnik przed i po karmieniu,

• sprawdzić zawsze położenie zgłębnika w żołądku, aby nie podać pokarmu do dróg oddechowych (ryzyko zachłystowego zapalenia płuc),

obserwować chorego w czasie podawania pokarmu,

• nie podawać pokarmu, jeśli jeszcze zalega z poprzedniego

karmienia,

• nie podawać pokarmu o zmienionym wyglądzie i zapachu (ryzyko

wprowadzenia infekcji),

• nie wprowadzać powietrza do żołądka,

• podawać pokarm o temperaturze około 30°C (zimny spowoduje bolesny skurcz żołądka, zbyt ogrzany – jego poparzenie),

• udokumentować  ilość podawanych pokarmów i płynów w karcie podaży pokarmów lub karcie bilansu wodnego .

Algorytm  karmienia przez sondę

1.     Przedstaw się , powiedz co będziesz robić i uzyskaj zgodę.

2.     Sprawdź kartę gorączkową.

3.     Wykonaj czynności przygotowawcze:

•  zamknij okno
•  zamknij drzwi
•  ustaw parawan
•  odstaw stolik przyłóżkowy
•  sprawdź temperaturę otoczenia
•  sprawdź jakie przybory ma pacjent w stoliku

4.     Umyj i zdezynfekuj ręce.

5.     Przygotuj zestaw wraz z pojemnikami na odpady.

6.     Wlej wodę do dzbanka, sprawdź temperaturę wody na nadgarstku.

7.     Ubierz fartuch i rękawiczki przy łóżku chorego.

9.     Połóż tacę na stolik przyłóżkowy.

10. Kubek z pokarmem umieść w miseczce z ciepłą wodą (użyj  termometru, aby sprawdzić temperaturę pokarmu). Jeżeli nie ma termometru sprawdź pokarm dotykając kubka  lub nabierz do strzykawki i niewielką ilość pokarmu połóż na swoim przedramieniu.

11.  Sprawdź zapach i konsystencję pokarmu – nie podawaj, jeśli podejrzewasz, że pokarm jest nieświeży (ryzyko infekcji) lub ma grudki, elementy stałe, np. kawałek kości (zablokuje sondę). Jeżeli mix jest za gęsty –można rozcieńczyć wodą.

12.Rozłóż zawinięcia kołdry od strony dalszej i bliższej.

13.   Podnieś  wezgłowie.

14. Posadź chorego.

15. Rozłóż ręcznik pod brodę  chorego ( aby zabezpieczyć pościel i piżamę).

16. Wykonaj toaletę jamy ustnej (wg algorytmu) jeśli nie była wykonana.

17. Sprawdź położenie zgłębnika w żołądku – zaciśnij peanem zgłębnik i otwórz końcówkę, połóż miskę nerkowatą na klatce piersiowej chorego, wyjmij jedną strzykawkę i nabierz 10 ‒ 20 ml powietrza, załóż stetoskop i membranę przyłóż w okolice żołądka, zwolnij zacisk, wpuść do żołądka powietrze. Odgłos bulgotania świadczy o tym, że końcówka zgłębnika znajduje się w żołądku.

18. Odciągnij powietrze z powrotem.

19.Zaciśnij pean.

20.Podłącz strzykawkę, zwolnij zacisk i odciągnij treść żołądkową – w ten sposób sprawdzisz, czy nie zalega treść pokarmowa z poprzedniego karmienia (jeśli pokarm zalega, należy odczekać około 30 minut i podać porcję, w razie wątpliwości należy zgłosić pielęgniarce). Strzykawkę odrzuć do miski nerkowatej.

21.Zamknij zacisk.

22.Z kubka nabierz 20 ‒ 30(50 ) ml wody, nie naciągając powietrza.

23.Zwolnij zacisk.

24.Przepłucz zgłębnik wodą.

25.Zamknij zacisk.

26.Strzykawką naciągnij pokarm, ochraniaj końcówkę ligniną ,aby wypuścić powietrze skieruj strzykawkę pionowo do góry

27.Zwolnij zacisk i podaj  powoli pokarm ze strzykawki przez zgłębnik.

28.Powtarzaj czynności od punktu 26 do 27 tak długo , aby podać cały pokarm choremu.

29.Na koniec przepłucz zgłębnik wodą w ilości 20-30(50) ml .

30.Zamknij zgłębnik i zabezpiecz końcówkę gazikiem.

31.Strzykawki odrzuć do czerwonego worka ( na praktyce –strzykawki po umyciu zostają w stoliku chorego ).

32.Pozostaw chorego w pozycji siedzącej lub półsiedzącej około 30 minut, aby pokarm zgromadzony w żołądku nie wrócił do przełyku i nie przedostał się do dróg oddechowych i nie spowodował zachłyśnięcia się.

33. Zaściel łóżko.

34.Wykonaj czynności końcowe przy łóżku chorego:

·        odstaw tacę na wózek,

·        zdezynfekuj używane sprzęty ,

·        przystaw stolik przyłóżkowy,

·        odstaw krzesło i taboret,

·        odstaw parawan .

35.Wykonaj czynności końcowe po zabiegu:

·        posegreguj odpady,

·        resztki pokarmowe wylej do pojemnika na resztki ,

·        zdezynfekuj sprzęt(basen, miski  włóż do myjni dezynfektora)

·        umyj sprzęt,

·        osusz sprzęt,

·        zdejmij fartuch ,

·        umyj i zdezynfekuj ręce,

·        schowaj zestaw do szafy,

·        udokumentuj zabieg,

·        odnotuj godzinę i ilość podanego pokarmu w dokumentacji chorego- 

• w karcie bilansu wodnego
• w karcie przyjmowanych pokarmów
• w  karcie gorączkowej 
•  w  dokumentacji egzaminacyjnej.