Klasyfikacja chorób

 

Według najnowszej definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) choroba jest takim stanem organizmu, kiedy to czujemy się źle, a owego złego samopoczucia nie można jednak powiązać z krótkotrwałym, przejściowym uwarunkowaniem psychologicznym lub bytowym, lecz z dolegliwościami wywołanymi przez zmiany strukturalne lub zmienioną czynność organizmu. Przez dolegliwości rozumiemy przy tym doznania, które są przejawem nieprawidłowych zmian struktury organizmu lub zaburzeń regulacji funkcji narządów.

Choroba może być wywołana przez rozmaite czynniki( etiologia), a także różne są mechanizmy jej powstawania i rozwoju( patogeneza).

Patogeneza - mechanizm (sposoby i warunki) powstawania i rozwoju choroby oraz o zmiany anatomiczne i czynnościowe w chorym organizmie. Wyjaśnia sposoby działania czynników chorobotwórczych.

Etiologia-zespół przyczyn składających się na powstanie choroby.

Patologia - nauka o zaburzeniach czynności organizmu oraz o zmianach powstających w przebiegu chorób.

Klasyfikacja chorób

Przyjmuje się różne podstawy klasyfikacji chorób:

1. Klasyfikacja etiologiczna – obiera za podstawę podziału przyczynę choroby. Według niej dzielimy choroby na zakaźne i niezakaźne.

2. Klasyfikacja chorób oparta na podstawach topograficzno- anatomicznych- według tej klasyfikacji rozróżnia się choroby poszczególnych narządów: serca, płuc, nerek itd. Na podstawie tego podziału wyróżnia się : choroby układu krążenia krwi, choroby układu hormonalnego itd.

3. Wiek i płeć- w tym ujęciu wyróżnia się: choroby wieku dziecięcego, dorosłych i starcze.

4. Rola czynnika genetycznego i zaburzenia w funkcji i strukturze cząsteczek w powstawaniu chorób- pozwala podzielić je na choroby dziedziczne i molekularne.

5. Ze względu na podstawowe mechanizmy czynnościowe- to choroby alergiczne, choroby tkanki łącznej, choroby zwyrodnieniowe.

Chorobę jako zjawisko dynamiczne charakteryzuje zmienny przebieg z różnym nasileniem objawów klinicznych.

 

Przebieg choroby dzielimy na cztery okresy:

1. Okres utajenia (dla chorób zakaźnych okres wylęgania, inkubacji)- trwa od zadziałania czynnika chorobotwórczego do wystąpienia objawów.Trwa on różnie długo, od kilku minut aż do kilku lat. W tym czasie następuje uczynnienie mechanizmów obronnych ustroju i jeśli sa one dostatecznie silne, działanie czynnika patologicznego może być zrównoważone i choroba rozwija się dalej.

2. Okres zwiastunów (prodromalny)- trwa od pojawienia się pierwszych objawów do pełnego rozwoju objawów klinicznych, o różnym nasileniu. Okres ten może kończyć się wyzdrowieniem, ponieważ mechanizmy obronne ustroju mogą być bardzo silne i zahamować rozwój choroby.

3. Okres jawny- to okres, w którym występują podstawowe objawy chorób:

• podmiotowe (subiektywne) -dolegliwości odczuwane przez samego chorego (np.: ból, mdłości, duszność)

• przedmiotowe (widoczne, obiektywne) - stwierdzane przez lekarza na podstawie badania (np.: gorączka, szmery sercowe, powiększenie narządu).

Decydujące znaczenie w rozpoznaniu choroby mają objawy przedmiotowe.

• ogólne
• miejscowe

Choroba może ograniczać się do jednego narządu( jego części) lub tkanek (choroba miejscowa), a także obejmować cały organizm( choroba ogólna).

Przebieg tego okresu zależy od reakcji ustroju na bodziec patologiczny. Pod względem nasilenia procesu chorobotwórczego dzielimy na:

• ostre

Choroba ostra- choroba o krótkim przebiegu, tj. trwająca od kilku godzin (np. grypa) do trzech miesięcy, zaczyna się gwałtownie, stopień nasilenia objawów jest burzliwy, powodująca wyraźne zaburzenie w codziennej aktywności człowieka

• podostre

Choroba podostra - ma łagodniejszy przebieg i mniej nasilone objawy; jest przejściową formą między chorobą ostrą i przewlekłą, czas trwania od kilku do kilkunastu tygodni.

• przewlekłe

Choroba przewlekła- choroba trwająca długo, tj. dłużej niż trzy miesiące. Choroba przewlekła oznacza najczęściej chorobę lub inwalidztwo trwające w sposób ciągły albo dające nawroty.

4. Zejście choroby- w tym okresie możliwy jest:

• powrót do zdrowia
• przejście postaci ostrej w przewlekłą
• wyzdrowienie z upośledzeniem sprawności
• śmierć.

Czynniki chorobotwórcze:

1. biologiczne

-pasożyty

-płazińce (włosień, tasiemiec uzbrojony, tasiemiec nieuzbrojony)

-stawonogi (kleszcze, komar, muchy tse-tse, pająki)

-obleńce (glista ludzka, owsiki)

-pierwotniaki (ameba)

-priony - białka infekcyjne

-mikroorganizmy patogenne

-wirusy (ospa, WZW, różyczka, grypa, AIDS, żółtaczka, wścieklizna, wirusowe zapalenie opon mózgowych)

2. fizykochemiczne

-promieniowanie

-gleba

-powietrze

-zanieczyszczenia

-trucizny

-pogoda

3. społeczne

-nacisk społeczny

-nieodpowiednie warunki życia

-brak akceptacji

-stres

4. genetyczne

Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD- 10 podaje następujący podział chorób:

-choroby autoimmunologiczne grupa chorób, w patogenezie których układ immunologiczny (odpornościowy) organizmu niszczy własne komórki i tkanki -choroby endokrynologiczne zaburzenia funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego (zaburzenia wydzielania hormonów), np. :przysadki mózgowej, tarczycy, nadnerczy, jajników. -choroby genetyczne grupa chorób wywołana mutacjami w obrębie genu lub genów, mających znaczenie dla prawidłowej budowy i czynności organizmu -choroby hematologiczne choroby krwi, jak również choroby układu krwiotwórczego -choroby metaboliczne choroby spowodowane zaburzeniami przemiany materii. Są wśród nich schorzenia znane i często występujące, jak na przykład: osteoporoza, dna moczanowa, cukrzyca, hiperlipidemia, powodująca wzrost ryzyka miażdżycy naczyń i choroby niedokrwiennej serca. -choroby narządów zmysłów choroby związane z narządami zmysłów -choroby neurologiczne choroby neurologiczne to wszystkie schorzenia związane z nieprawidłowym organicznym funkcjonowaniem ośrodkowego układu nerwowego i obwodowego układu nerwowego -choroby nowotworowe grupa chorób, w których komórki organizmu dzielą się w sposób niekontrolowany przez organizm, a nowo powstałe komórki nowotworowe nie różnicują się w typowe komórki tkanki. -choroby pasożytnicze choroby ludzi i zwierząt wywoływane przez pasożyty -choroby reumatyczne grupa chorób charakteryzujących się przewlekłymi zmianami zapalnymi w obrębie tkanki łącznej, spowodowanymi najczęściej reakcją autoimmunologiczną -zaburzenia rozwoju -choroby skóry -choroby stanu odżywiania -choroby tkanki łącznej -choroby układu krążenia -choroby układu oddechowego -choroby układu trawiennego -choroby zakaźne -urazy lub przeciążenia -choroby urologiczne -zaburzenia psychiczne i zachowania Jest to podział chorób według układów dotkniętych bezpośrednio chorobą, wywodzi się z wyróżnienia dyscyplin medycyny klinicznej.