Pobieranie krwi do badań

PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO POBRANIA KRWI: 

 Na pobranie krwi zgłosić się najlepiej rano (7.00 – 10.00) 

 na czczo-zaleca się (o ile nie ma innych wskazań), by przed pobraniem próbki krwi zachować ok. 12 godzinną przerwę w spożywaniu posiłków.

 Optymalnie, ostatni posiłek poprzedniego dnia powinien być spożyty ok. godz. 18:00. 

W dni poprzedzającym badanie należy unikać obfitych i tłustych posiłków oraz spożywania alkoholu. 

Przed badaniem dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody.

W przypadku niemowląt i małych dzieci, przed pobraniem krwi dopuszczalne jest podanie lekkiego posiłku. 

Wyjątek stanowi oznaczenie stężenia glukozy.

Pacjent nie powinien palić papierosów. 

 Z zasady badań nie powinno się wykonywać po nieprzespanej nocy i forsownym wysiłku. 

O ile nie ma specjalnych wskazań, bezpośrednio przed pobraniem unikać wysiłku i stresu, nie palić. 

Wskazany jest krótki odpoczynek. 

 Należy poinformować personel pobierający krew o zażywanych lekach, parafarmaceutykach, suplementach i preparatach ziołowych. Lekarz zlecający badanie decyduje, czy w dniu badania lub w okresie poprzedzającym można przyjmować leki. 

 W celu oznaczeń stężenia leku, próbki krwi należy pobierać przed przyjęciem dawki porannej lub w szczycie wchłaniania (maksymalne stężenie), zgodnie z zaleceniem lekarza. 

Preparaty ziołowe mogą wpływać na metabolizm leku.

 Stosowane suplementy, szczególnie biotyna w wysokich dawkach, mogą wpływać na wyniki badań, powodując ich fałszywe zawyżenie lub zaniżenie. Jeśli to możliwe, nie przyjmuj biotyny optymalnie 72h przed pobraniem.

 W tabeli przedstawiono warunki pobierania krwi w celu oznaczania określonych parametrów: 

 Przed pobraniem krwi odpocząć 10 – 15 minut w pozycji siedzącej. Niektóre badania nie wymagają wcześniejszej głodówki, lecz pomimo to pacjent winien zgłosić się na pobranie krwi rano, gdyż zawartość badanych składników krwi waha się dobowo a wartości norm dostosowane są do tej pory dnia.

 Pacjent powinien uprzedzić osobę pobierającą, jeśli mdleje na widok krwi – podjęte zostaną wówczas odpowiednie środki zaradcze.

 Po pobraniu krwi należy zjeść coś pożywnego. 

 Według ogólnie obowiązujących zasad należy: 

 Pobierać na czczo z uwagi na zmiany po posiłku wyników takich badań jak: 

glukoza, 

test tolerancji glukozy, 

insulina,

 peptyd C, 

parametry gospodarki lipidowej (TG, HDL),

 żelazo, 

fosfor, 

kortyzol, 

kwas foliowy

 Pobierać rano z uwagi na rytm dobowy: 

żelazo, 

fosfor, 

potas, 

cynk,

 miedź, 

kortyzol, 

aldosteron,

 prolaktyna (ale nie wcześniej niż 2-3 godz. po przebudzeniu),

 FSH,

 LH,

 TSH, 

hormon wzrostu,

 PTH, 

Testosteron, 

17-OH-progesteron, 

DHEA. 

 Zalecane pobieranie rano, na czczo:

 parametry koagulologiczne (PT, APTT, fibrynogen), 

magnez, 

wapń, 

mocznik, 

kreatynina,

 kw. moczowy, 

prolaktyna, 

białko całkowite, 

bilirubina, 

AST, 

ALT, 

ALP, 

LDH, 

morfologia krwi obwodowej, 

OB

Uwaga: Decyzja o czasie pobrania uzależniona jest od celu badania. W zależności od wskazań, każdy z powyższych parametrów może być pobierany o dowolnej porze, ale interpretacja wyników badania przez lekarza zlecającego powinna uwzględniać czas pobrania materiału. 

 Technika pobierania krwi do badań

Kiedyś podstawowym i uniwersalnym narzędziem do pobierania krwi była igła o średnicy 0,8 mm z zieloną obsadką. Wykorzystywano ją do pobierania krwi z żył i z opuszka palca. Technika zależała od przyzwyczajeń i doświadczenia osoby pobierającej. Krew żylną zasysano strzykawką z tłoczkiem i rozlewano do próbówek albo rezygnowano ze strzykawki i podstawiano próbówkę bezpośrednio pod wylot igły. Takie rozwiązanie miało kilka wad. 

Najpoważniejszą było duże ryzyko kontaktu z zakażoną krwią. Przewrócenie otwartej, wypełnionej krwią próbówki było niebezpieczne, ponieważ krew i inne płyny ustrojowe osób chorych mogą zawierać wirusy albo bakterie i stwarzają ryzyko zachorowania innych osób znajdujących się w laboratorium, w tym także innych pacjentów. 

Zabrudzoną powierzchnię trzeba było oczyścić i zdezynfekować. 

Dla pacjenta oznaczało to ponowne nakłucie i pobranie kolejnej porcji krwi. 

 Zazwyczaj nie jest to bardzo uciążliwe, ale zdarzają się sytuacje, kiedy uzyskanie odpowiedniej objętości materiału jest bardzo trudne. Dobrym przykładem jest pobieranie krwi od noworodków i małych dzieci – każde kolejne pobranie zwiększa stres, a w przypadku wcześniaków powoduje istotny ubytek krwi. 

 Od wielu lat zamiast tych metod stosuje się zamknięte próżniowe systemy do pobierania krwi. Ich konstrukcja i wykonanie różnią się w zależności od producenta, ale zasada działania jest podobna – do wkłucia służy delikatna igła połączona wężykiem z obsadką. Po jednorazowym wkłuciu osoba pobierająca krew wkłada do obsadki kolejno kilka próbówek przeznaczonych do pobierania krwi do różnych badań. Wewnątrz próbówek panuje podciśnienie, dzięki temu krew nie wpływa pod własnym ciśnieniem, tylko jest zasysana, co znacznie skraca czas pobrania. 

Próbówki są wyposażone w zaworki uniemożliwiające wydostanie się krwi, nawet wówczas, gdy pojemnik zostanie przewrócony albo przechylony. Dzięki temu praktycznie wyeliminowano ryzyko kontaktu pracowników z krwią pacjentów.

 Przed kontaktem z kroplą krwi, która czasami pojawia się w miejscu wkłucia po usunięciu igły, chronią jednorazowe rękawiczki. Próbówki są rozszczelniane dopiero w laboratorium, poza punktem pobrań. 

 Krew włośniczkową pobierano w sposób, który zasadniczo nie zmienił się do dziś: po nakłuciu opuszka palca wymasowywano krew do probówki albo zasysano do kapilary. 

 Można spróbować ogrzać okolicę wkłucia pod strumieniem ciepłej wody lub rozmasować to miejsce dłonią przy założonej opasce. Najczęściej nakłuwa się żyły w okolicach zgięcia łokciowego, ale osoba pobierająca krew może zaproponować inne miejsce.

 Powikłania po pobraniu krwi czasem się zdarzają, ale najczęściej nie są one groźne. Zazwyczaj problemy pojawiają się wówczas, gdy: • pierwszym wkłuciem nie udało się wprowadzić igły do naczynia, 

• otwór igły został zatkany fragmentem tkanki uniemożliwiającym wypływ krwi, 

• igła pod wpływem podciśnienia została przyssana do ściany żyły, 

• ścianka naczynia o niewielkiej średnicy została przebita na wylot. W efekcie niezbędne może być manipulowanie wkłutą igłą albo ponowne wkłucie w innym miejscu, co może być nieprzyjemne, ale na pewno niegroźne. Nawet jeśli przy okazji z naczynia wydostanie się trochę krwi i w miejscu wkłucia uformuje się krwiak, należy pamiętać, że nie jest on niebezpieczny i, oczywiście, znika z upływem czasu.